Hindistan “Türkiyə” iddiasını rədd edir: BRİKS-də yeni üzvlərə açığıq

İddia edilib ki, Türkiyənin BRİKS-ə üzvlüyünə Pakistanla yaxşı münasibətləri olduğundan Hindistan tərəfindən veto qoyulub. Hindistan səlahiyyətliləri Euronews Türk telekanalına göndərdikləri məlumat notunda bu iddianı təkzib ediblər.

 

Çərşənbə axşamı Rusiyanın Kazan şəhərində başlayan və liderlərin bir araya gəldiyi BRİKS toplantısında Hindistanın Pakistanla münasibətləri yaxşı olduğu üçün Türkiyənin üzvlüyünü təsdiqləmədiyi iddiası gündəmə gətirilib.

Euronews Türk kanalının çatdığı Hindistan səlahiyyətliləri Türkiyənin BRICS üzvlüyünə veto qoyması ilə bağlı ictimai iddiaları təkzib edib.

Hindistanın paytaxt Ankaradakı səfirliyi tərəfindən göndərilən məlumat notasında baş nazir Narendra Modinin “ailənin yeni üzvlərini hərarətlə qarşıladığı” və “uzadılmış zirvədən məmnun olduğu” bildirilib.

 

"Tərəfdaş ölkə" vurğulanır

Mətndə deyilirdi ki, “Hindistan “tərəfdaş ölkə” statuslu yeni ölkələri BRİKS-ə qəbul etməyə hazırdır”.

 “Tərəfdaş ölkə” BRİKS qrupunun tamhüquqlu üzvü olmayan, lakin bu qrupla əməkdaşlıq edən və ya tərəfdaşlıq münasibəti olan ölkələrə aiddir. Bu ölkələr BRİKS-in layihə və fəaliyyətlərində iştirak edə bilərlər, lakin onların tamhüquqlu üzvlərin hüquq və öhdəlikləri olmaya bilər.

Tərəfdaş ölkələr də BRİKS üzrə qərar qəbuletmə proseslərində qismən iştirak edə və qrupun təklif etdiyi imkanlardan yararlana bilərlər.

“Bu kontekstdə bütün qərarların konsensusla qəbul edilməsi və BRİKS-in qurucu üzvlərinin fikirlərinə hörmət edilməli olduğu vurğulanıb”, - deyə məlumatda bildirilir.

 

"Prinsip olaraq verilir"

İstanbulda yerləşən İqtisadi və Xarici Siyasət Araşdırmalar Mərkəzinin direktoru Sinan Ülgen Euronews türkcəsinə danışarkən, "Hindistan və Braziliya kimi ölkələr BRİKS-in sürətlə genişlənməsinə qarşıdırlar. Onlar belə bir fikirdədirlər ki, bir müddət gözləməliyik. BRİKS isə hələ ki, prinsipcə bu barədə razılığa gəlməyib. Həmçinin Yohannesburq Sammitində qəbul edilmiş təlimatlar, standartlar, meyarlar və prosedurların bütün üzvlər və tərəfdaş ölkələr tərəfindən yerinə yetirilməli olduğu qeyd edilib" söyləyib.

2023-cü ildə Cənubi Afrikanın Yohannesburq şəhərində keçirilən 15-ci BRİKS Sammitində blokun gələcəyi ilə bağlı mühüm qərarlar qəbul edilib.

Bu sammitdə BRİKS-ə üzvlük prosesi ilə bağlı mühüm inkişaf baş verdi və yeni üzv ölkələr qəbul edilib. Bu qərarın qəbulu zamanı üzvlük üçün müəyyən qaydalar razılaşdırılıb. Üzvlük prosesində çoxtərəfliliyin və qarşılıqlı fayda prinsipinin vacibliyi vurğulanıb. Bu o deməkdir ki, üzv olacaq ölkələr təkcə öz maraqlarını deyil, həm də blokun ümumi maraqlarını nəzərə alacaqlar.

Üzvlük üçün müəyyən edilmiş meyarlara “çoxtərəflilik”, “qarşılıqlı faydalı əməkdaşlıq” və “inkişaf etməkdə olan ölkələrin maraqlarını təmsil etmək” kimi elementlər daxildir.

Səfirlik tərəfindən göndərilən məlumat notunda strukturun “çevrilməyə” hazır olduğu və “BRICS-in zamanla təkamül etməyə hazır bir təşkilat olduğu” ifadə edilib. Qeyd edilib ki, “Qlobal Güney ölkələrinin ümidləri, gözləntiləri və istəkləri də nəzərə alınmalıdır”.

Bildirilib ki, ötən il “Afrika ölkələri BRİKS-ə inteqrasiya olunub, bu il isə bir çox Qlobal Cənub ölkələri Rusiya tərəfindən dəvət olunub”.

2023-cü ildə edilən genişlənmədə Misir, Efiopiya, İran və Birləşmiş Ərəb Əmirlikləri (BƏƏ) də BRİKS-ə daxil olub.

 

 “Türkiyənin BRİKS ilə əməkdaşlığı”

Türkiyənin BRİKS ilə əməkdaşlıqda maraqlı olduğunu bildirən Putin, “Avrasiya qitəsinin şərqi ilə qərbini birləşdirən ölkənizin nüfuzunu və xüsusi geosiyasi rolunu nəzərə alaraq, burada mühüm imkanlar görürük” deyib.

Regional və qlobal məsələlərin müzakirə olunduğu görüşdə prezident Ərdoğan BRİKS üzvü olan ölkələri “İsrailin təcavüzünə qarşı durmağa” çağırıb və “İsrailə qeyd-şərtsiz silah və sursat dəstəyinin davam etdirilməsinin bu ölkəni təcavüzə sövq etdiyini” bildirib.

BRICS sammitində Türkiyənin üzvlük və əlaqələrlə bağlı niyyətlərini konkretləşdirməsi gözlənilirdi.

NATO-nun ikinci böyük ordusuna sahib olan Türkiyə tarixən Qərbin tərəfini tutsa da, BRİKS-ə namizəd olmaqda maraqlı olan ölkələr sırasındadır. Xarici işlər naziri Hakan Fidan son açıqlamasında geosiyasi dəyişikliyə Türkiyənin dəfələrlə Aİ üzvlüyündən imtina etməsi ilə bağlı eyham vurmuşdu.

 

Ərdoğan BRİKS proqramını yarımçıq qoyub

TASS xəbər agentliyinin məlumatına görə, Ərdoğanın BRİKS sammitinə səfərini yarımçıq kəsərək cümə axşamı səhər Türkiyəyə qayıtmağı planlaşdırdığı bildirilib.

Bildirilib ki, Ərdoğan bu qərarı çərşənbə günü Ankarada Turkish Aerospace Industries Inc (TAI) şirkətinin Kahramankazan obyektlərinə hücumdan sonra verib. Ərdoğanın Kazanda iştirakçılar üçün təşkil edilən qala qəbuluna qatılmadığı bildirilib.

 

Putinə yenidən dəvət

Sonuncu dəfə iyul ayında Astanada keçirilən Şanxay Əməkdaşlıq Təşkilatına (ŞƏT) üzv ölkələrin liderlərinin sammitində Putinlə görüşən Ərdoğan Putini Türkiyəyə dəvət edib. Ərdoğan, “Əziz dostum, səni ən qısa zamanda Türkiyədə görmək istəyirəm” deyib.

Rusiya lideri Ərdoğanın Astanadakı dəvətinə “Mən Türkiyəyə mütləq gələcəm” deyərək cavab verib.

Putin Türkiyəyə sonuncu dəfə 2020-ci ildə səfər edib.