İsrailin Qəzzəyə başlatdığı hücumlar səbəbindən ölkə iqtisadiyyatının 400 milyard dollar zərər görəcəyi gözlənilir.
İsrailin Fələstinə hücumlarını davam etdirməsi və dinc əhaliyə qarşı bombardmanları günü-gündən daha yüksək xərclərə səbəb olsa da, qarşıdurmaların iqtisadiyyata mənfi təsirləri də artır. Davam edən hücumlar və onların iqtisadi təsiri ölkədə qeyri-müəyyənliyi artırır və ölkənin maliyyə vəziyyətini zəiflədir.
Münaqişənin maliyyə ölçüsü ilə bağlı bəzi araşdırmalar göstərir ki, İsrail oktyabrın 7-dən bəri davam edən hücumlar səbəbindən gündəlik təxminən 300 milyon dollar birbaşa xərclər edib.
Hücumların İsrailin müdafiə büdcəsinə xərcinin 4 aydan çox müddətdə “müxtəlif iqtisadi təsirlər və gəlir itkiləri ilə yanaşı” 60 milyard dollara çatdığı təxmin edilir.
İsrailin hücumları artıq vergi gəlirlərinin azalmasına, borcların artmasına və iqtisadi tənəzzülə gətirib çıxarıb, eyni zamanda ölkədə ümumi daxili məhsulun (ÜDM) də kəskin şəkildə azalması gözlənilir.
Münaqişələr İsrail iqtisadiyyatını zəiflətməklə yanaşı, qeyri-müəyyənliyi də artırır. Hücumlar İsraildə turizmin tamamilə dayanmasına səbəb olsa da, qlobal dəniz problemlərinə, kənd təsərrüfatı istehsalının azalmasına, yüksək texnologiyalı şirkətlərin investisiyalarının ciddi şəkildə azalmasına səbəb oldu.
Turizmdə itkilərin və İsrailə qarşı mənfi təsəvvürlərin ümumi iqtisadiyyatın bərpa imkanlarını da zəiflədəcəyi təxmin edilir.
Münaqişələr həm də xarici investorların İsrailə marağını azaldır. Şübhəsiz ki, investisiyaların cəlb edilməsində yaranan çətinliklər biznesin böyüməsini və yeni iş yerlərinin yaradılmasını çətinləşdirəcək.
İsrail Qəzzaya hücumlar səbəbindən çox böyük miqdarda müdafiə xərcləyir. Büdcə xərclərinin müdafiə və münaqişələrə yönəldilməsi ölkədə digər dövlət xidmətlərinə ayrılan vəsaiti azaldarkən, bunun ölkəyə uzunmüddətli mənfi təsirləri və infrastrukturun zəiflədilməsi deməkdir.
İsrailin əmək bazarı da Qəzzaya və İordan çayının qərb sahilinə edilən hücumlardan çox mənfi təsirləndi. İsraildə normal işləyən 100 mindən çox fələstinlinin ölkəyə girişinin məhdudlaşdırılması qərarı ölkədəki iş həyatına və istehsalata zərər vurur.
Bundan əlavə, İsraildə normal olaraq çalışan 400 minə yaxın ehtiyat əsgərin səfərbər edilməsi və təhlükəsizlik səbəbiylə 250 min israillinin köçürülməsi də ölkədəki iş qaydasını pozub. İşçi çatışmazlığı artıq İsrail iqtisadiyyatına milyardlarla dollara başa gəlib və bəzi sektorlarda, o cümlədən texnologiya sənayesində əhəmiyyətli itkilərlə nəticələnib.
Təxminən 30 min müəssisənin münaqişələr və problemlər səbəbindən bağlanmalı olacağı proqnozlaşdırılır. Bəzi araşdırmalar göstərir ki, İsraildəki münaqişələr və problemlər səbəbindən təxminən 30 min müəssisə bağlanmalı olacaq.
Müharibənin 2023-cü ilin son rübündə vergi daxilolmalarının azalması da daxil olmaqla hökumət büdcəsinə təsirinin təxminən 20 milyard dollar olacağı, birinci rübdə də analoji yükün büdcəyə qoyulacağı təxmin edilir.
Sionist İsrail Bankı hesab edir ki, bu ilin sonuna qədər İsrailə “müharibənin birbaşa xərci” 53 milyard dollara çata bilər. Bunun yarıdan çoxunun müdafiə xərclərinə, təxminən dörddə birinin itkilərin və müxtəlif mülki xərclərin təmirinə, qalan hissəsinin isə dövlət borcunun faizləri və vergi gəlirlərinin itirilməsinə yönəldiləcəyi hesablanır.
Mərkəzi Bank, bizneslərin işçi qüvvəsi çatışmazlığı ilə üzləşməsi və istehlakçı tələbinin zəifləməsi səbəbindən müharibənin gələn ilin sonuna kimi İsrailin ÜDM-ni əhəmiyyətli dərəcədə zəiflədəcəyini proqnozlaşdırır.
ABŞ-da yerləşən RAND Corporation analitik mərkəzinin “Münaqişələrin İsrail iqtisadiyyatına vurduğu zərərlə bağlı” hazırladığı araşdırmaya görə, İsrail qarşıdurmalara görə qarşıdakı 10 ildə təxminən 400 milyard dollar iqtisadi fəaliyyətini itirə bilər. Üstəlik, İsrail üçün itkilərin 90 faizi investisiyaların azalması, əmək bazarlarının pisləşməsi, məhsuldarlığın itirilməsi və iqtisadi tənəzzül kimi dolayı təsirlərdən olacaq.
Hücumlar İsrailə ciddi iqtisadi yük yaradır. Münaqişə genişlənərsə və ya digər bölgələrə yayılarsa, bu xərc daha da arta bilər. Buna görə də İsrail iqtisadiyyatına ciddi ziyan vuran hücumların uzunmüddətli təsirləri münaqişənin davam etməsindən və sülh və bərpa istiqamətində atılacaq addımlardan asılı olacaq.
İsrail həm cəbhədə, həm də iqtisadiyyatda itirir
İsrailin Qəzzəyə başlatdığı hücumlar səbəbindən ölkə iqtisadiyyatının 400 milyard dollar zərər görəcəyi gözlənilir.
İsrailin Fələstinə hücumlarını davam etdirməsi və dinc əhaliyə qarşı bombardmanları günü-gündən daha yüksək xərclərə səbəb olsa da, qarşıdurmaların iqtisadiyyata mənfi təsirləri də artır. Davam edən hücumlar və onların iqtisadi təsiri ölkədə qeyri-müəyyənliyi artırır və ölkənin maliyyə vəziyyətini zəiflədir.
Münaqişənin maliyyə ölçüsü ilə bağlı bəzi araşdırmalar göstərir ki, İsrail oktyabrın 7-dən bəri davam edən hücumlar səbəbindən gündəlik təxminən 300 milyon dollar birbaşa xərclər edib.
Hücumların İsrailin müdafiə büdcəsinə xərcinin 4 aydan çox müddətdə “müxtəlif iqtisadi təsirlər və gəlir itkiləri ilə yanaşı” 60 milyard dollara çatdığı təxmin edilir.
İsrailin hücumları artıq vergi gəlirlərinin azalmasına, borcların artmasına və iqtisadi tənəzzülə gətirib çıxarıb, eyni zamanda ölkədə ümumi daxili məhsulun (ÜDM) də kəskin şəkildə azalması gözlənilir.
Münaqişələr İsrail iqtisadiyyatını zəiflətməklə yanaşı, qeyri-müəyyənliyi də artırır. Hücumlar İsraildə turizmin tamamilə dayanmasına səbəb olsa da, qlobal dəniz problemlərinə, kənd təsərrüfatı istehsalının azalmasına, yüksək texnologiyalı şirkətlərin investisiyalarının ciddi şəkildə azalmasına səbəb oldu.
Turizmdə itkilərin və İsrailə qarşı mənfi təsəvvürlərin ümumi iqtisadiyyatın bərpa imkanlarını da zəiflədəcəyi təxmin edilir.
Münaqişələr həm də xarici investorların İsrailə marağını azaldır. Şübhəsiz ki, investisiyaların cəlb edilməsində yaranan çətinliklər biznesin böyüməsini və yeni iş yerlərinin yaradılmasını çətinləşdirəcək.
İsrail Qəzzaya hücumlar səbəbindən çox böyük miqdarda müdafiə xərcləyir. Büdcə xərclərinin müdafiə və münaqişələrə yönəldilməsi ölkədə digər dövlət xidmətlərinə ayrılan vəsaiti azaldarkən, bunun ölkəyə uzunmüddətli mənfi təsirləri və infrastrukturun zəiflədilməsi deməkdir.
İsrailin əmək bazarı da Qəzzaya və İordan çayının qərb sahilinə edilən hücumlardan çox mənfi təsirləndi. İsraildə normal işləyən 100 mindən çox fələstinlinin ölkəyə girişinin məhdudlaşdırılması qərarı ölkədəki iş həyatına və istehsalata zərər vurur.
Bundan əlavə, İsraildə normal olaraq çalışan 400 minə yaxın ehtiyat əsgərin səfərbər edilməsi və təhlükəsizlik səbəbiylə 250 min israillinin köçürülməsi də ölkədəki iş qaydasını pozub. İşçi çatışmazlığı artıq İsrail iqtisadiyyatına milyardlarla dollara başa gəlib və bəzi sektorlarda, o cümlədən texnologiya sənayesində əhəmiyyətli itkilərlə nəticələnib.
Təxminən 30 min müəssisənin münaqişələr və problemlər səbəbindən bağlanmalı olacağı proqnozlaşdırılır. Bəzi araşdırmalar göstərir ki, İsraildəki münaqişələr və problemlər səbəbindən təxminən 30 min müəssisə bağlanmalı olacaq.
Müharibənin 2023-cü ilin son rübündə vergi daxilolmalarının azalması da daxil olmaqla hökumət büdcəsinə təsirinin təxminən 20 milyard dollar olacağı, birinci rübdə də analoji yükün büdcəyə qoyulacağı təxmin edilir.
Sionist İsrail Bankı hesab edir ki, bu ilin sonuna qədər İsrailə “müharibənin birbaşa xərci” 53 milyard dollara çata bilər. Bunun yarıdan çoxunun müdafiə xərclərinə, təxminən dörddə birinin itkilərin və müxtəlif mülki xərclərin təmirinə, qalan hissəsinin isə dövlət borcunun faizləri və vergi gəlirlərinin itirilməsinə yönəldiləcəyi hesablanır.
Mərkəzi Bank, bizneslərin işçi qüvvəsi çatışmazlığı ilə üzləşməsi və istehlakçı tələbinin zəifləməsi səbəbindən müharibənin gələn ilin sonuna kimi İsrailin ÜDM-ni əhəmiyyətli dərəcədə zəiflədəcəyini proqnozlaşdırır.
ABŞ-da yerləşən RAND Corporation analitik mərkəzinin “Münaqişələrin İsrail iqtisadiyyatına vurduğu zərərlə bağlı” hazırladığı araşdırmaya görə, İsrail qarşıdurmalara görə qarşıdakı 10 ildə təxminən 400 milyard dollar iqtisadi fəaliyyətini itirə bilər. Üstəlik, İsrail üçün itkilərin 90 faizi investisiyaların azalması, əmək bazarlarının pisləşməsi, məhsuldarlığın itirilməsi və iqtisadi tənəzzül kimi dolayı təsirlərdən olacaq.
Hücumlar İsrailə ciddi iqtisadi yük yaradır. Münaqişə genişlənərsə və ya digər bölgələrə yayılarsa, bu xərc daha da arta bilər. Buna görə də İsrail iqtisadiyyatına ciddi ziyan vuran hücumların uzunmüddətli təsirləri münaqişənin davam etməsindən və sülh və bərpa istiqamətində atılacaq addımlardan asılı olacaq.