Alyaska sammiti: Tramp Putinə nə təklif edəcək?

 “The Telegraph” yazır ki, ABŞ prezidenti Donald Tramp Ukraynaya qarşı müharibəni dayandırmaq müqabilində Putinə Alyaskanın təbii sərvətlərinə çıxış təklif etməyə hazırlaşır.

ABŞ prezidenti Donald Tramp cümə günü Alyaskada rusiyalı həmkarı Vladimir Putinlə Ukraynadakı müharibəyə son qoymağı müzakirə etməyə hazırlaşır.

“The Telegraph” yazır ki, Tramp Putinə sülh müqabilində Rusiyaya müxtəlif iqtisadi güzəştləri ehtiva edən təklif təqdim etməyə hazırlaşır.

Güzəştlərə Alyaskanın təbii sərvətlərinə çıxış, Ukraynanın nadir torpaq mineralları və Rusiyanın aviasiya sənayesinə tətbiq edilən bəzi sanksiyaların ləğvi daxildir.

ABŞ-ın maliyyə naziri Scott Bessent və digər yüksək səviyyəli administrasiya rəsmilərinin sammit öncəsi təklifləri yekunlaşdırmaq üçün Trampla sıx əməkdaşlıq etdikləri bildirilir.

Aprel ayında Kiyev və Vaşinqton ABŞ-a Ukraynanın faydalı qazıntılarına çıxış imkanı verən saziş imzalayıb. Kiyev İqtisadiyyat Məktəbinin məlumatına görə, Ukrayna Avropanın litium ehtiyatlarının üçdə birinə və qlobal litium ehtiyatlarının 3%-nə malikdir.

Ukraynanın ən böyük litium yatağından ikisi Rusiyanın nəzarətində olan ərazidə yerləşir və Putin onlardan çıxarılacaq qiymətli metallara iddia edib.

 

Ukraynalılar skeptik

Çərşənbə günü Kiyevdəki ukraynalılar ABŞ prezidenti Donald Tramp və Rusiya prezidenti Vladimir Putin arasında planlaşdırılan sammitin Ukraynadakı müharibəyə son qoyacağına şübhə ilə yanaşdılar.

Tramp cümə günü Alyaskada keçirilən sammitdə Putinin Ukraynadakı müharibəyə son qoymağa razılıq vermədiyi təqdirdə “çox ciddi nəticələrlə” hədələyib, lakin o, bu nəticələrin nə ola biləcəyini açıqlamayıb.

Ukraynalılar danışıqlarda hər hansı irəliləyişlə bağlı nikbin deyildilər. Lakin onlardan fərqli olaraq bir çox moskvalı daha ümidlidir.

 

Sülh üçün ziddiyyətli şərtlər

Çərşənbənin əvvəlində Tramp Avropa liderləri ilə görüşüb və Ankoricdə Putinlə görüşündə onları Ukraynada atəşkəsə üstünlük verəcəyinə əmin etdiyini deyib.

Trampın Putinlə görüşünü elan etməzdən əvvəl Rusiyaya hərbi əməliyyatları dayandırmaq üçün təzyiq göstərmək cəhdləri heç bir irəliləyiş vermədi. Rusiya ordusu qoşunların və zirehlərin baha olmasına baxmayaraq, yavaş-yavaş Ukraynanın dərinliklərinə doğru irəliləyir. Rusiya və Ukrayna sülh üçün təklif etdikləri şərtlərdə bir-birindən çox uzaqdır.

Moskva Ukrayna prezidenti Vladimir Zelenskiyə Rusiyanın 2022-ci ildə qeyri-qanuni ilhaq etdiyi dörd bölgədən qoşunlarını çıxarması, səfərbərlik səylərini dayandırması və ya Qərbin silah tədarükünü dondurması kimi başlanğıcsız atəşkəs şərtlərini təklif edib.

Daha əhatəli sülhə nail olmaq üçün Putin Kiyevdən Rusiyanın ilhaq etdiyi əraziləri, o cümlədən Krımı verməyi, NATO-ya üzv olmaq cəhdindən əl çəkməyi, silahlı qüvvələrinin sayını məhdudlaşdırmağı və rus dilini Ukrayna dili ilə yanaşı rəsmi dil kimi tanımasını tələb edir.

Zelenski təkid edir ki, istənilən sülh sazişi Ukraynanı gələcək Rusiyanın təcavüzündən qorumaq üçün möhkəm təhlükəsizlik zəmanətlərini ehtiva etməlidir.