Əlbəttə, sadalanan məqamların diqqətə çəkilməsi yaranan gərginliklər fonunda aktuallıq daşınması üçün qeyd edilsə də, əslində islam toplum olaraq bütün insanlıq mövzusuna cavab verdiyi üçün o yuxarıda qeyd edilən maddələrlə yekunlaşa bilməz. Bununla belə, son dövrlər daxili və xarici narahat qüvələrin hədəflədiyi İslamın əslində onları narahat etmə amilinə diqqət edincə məhz bu nöqtələrdə əks olunan əsasların varlığına dözümsüzlük tərəflərin etiraz həddinə qədər yüksəlmə amili olaraq özünü aydın göstərir. Şübhəsiz biz bütün bunları əsaslı və lazımı məqamları şərh etməklə İslama qarşı qalxan tərəflərin absurd ittihamlarına qiymətləndirmə edəcəyik. Bununla belə az da olsa beyinlərdə yaranan qorxunun həqiqətinə, İslamın nüfuzu önündə narahatlıq yaşayıb onun qələbəsini hiss edənlərə bir daha təşvişə əsas olmadığını göstərmək üçün bəzi mövzuları açmaqda xeyir olduğunu düşünürük.
İslam təkcə ibadətdən ibarət din deyil! O, xristianlıq və ya büdpərəstlik kimi ibadətxanalar çərçivəsinə qapadılacaq bir retual olaraq qəbul edilməməlidir. Dünya dinləri ilə İslamın fərqi bundadır ki, dünyada mövcud olan hər bir din öz çərçivəsini ibadətlə yekunlaşdıracaq qədər məhduddur. Amma İslamı bu cür adlandırmaq və haqqında belə düşünmək kökündən yanlış olardı. İslam ümumbəşəri təsirə malik bütün sahələri əhatə edən inkişaf mexanizmini təqdim etmək gücünə məxsus bir quruluşdur. Onun sosial əsası olduğu kimi maddi və mənəvi, əxlaqi və elmi, siyasi və hərbi, bir sözlə vəhşi bədəvi ərəbi impariya sahibi edəcək gücə məxsus, gücə malikdir. Özəlliyi, ona qədər heç bir din və əqidə, siyasi və hərbi məktəbin onu təqdim edə bilməməsidir. Bu o deməkdir ki, o, dini əsaslar da daxil, nə özündən öncəki idarəçilik quruluşunu davam etdirmir, nə də hansısa idarəçiliyin təkrar formasının inkaasını ortaya qoymur. Bu da İslamı fərqləndirdiyi kimi qarşı tərəflərin də yetərli narhatlıq amili olaraq həssas nöqtəyə qədər gəlir.
İslam yeganə dindir ki, Quran ayəsinə əsasən hər kəsi öz dəlili əsasında debata dəvət edir. O, “Bacararsınızsa Quran kimi bir kitab, onun bir surəsi və ən nahəyət bir ayəsini gətirin” deməklə özündən öncə deyilməyən aydın və net sətirlər gətirməklə mümkün qüdrət nümayiş etdirir. Dini baxış Peyğəmbərin (s) dəlil müqabilində israrçı kafirləri iddialarına görə “Gəlin siz özvadlarınızı, biz övladlarımızı, siz qadınlarınızı, biz qadınlarımızı, siz özünüzü, biz də özümüzü gətirək və yalan danışanları lənətləyək” əmrini verərək əmin bir İlahi cəzanın mümkün son addımını göstərməklə sabit və kamil dinin əsaslarını nümayiş etdirir.
Dinin Quranı uca səslə və gözəl avazla oxumaq israrı da bütün cəbhələrdə qarşı meydan oxumaq keyfiyyətidir. O, zəif yox, güclüdür, o nəzəri yox, praktiki əsaslıdır, o bacarar yox, bacaracaq gücə malikdir. Bu din unikal və geniş sonsuz əhatəyə malik bir güclə ideoloji məktəblərə, siyasi siniflərə, dini düşüncələrə, bir sözlə hər kəsə mümkün balansına ən sadə nümunələr göstərə bilər.
İslamın ecazkarlığı onun ruhi sabitliyi, mənəvi əxlaqi keyfiyyəti üzərindən ilahi ədalətin səmavi qanunlarla həmahəgliyidir. Bu qanunlar Yaradan tərəfindən yazıldığından nəinki hansısa ziddiyyət, əksinə, ruha tam oturaq bir güclə inkişaf mexanizminə töhfə vermək qüdrətinə malikdir.
İslamın fərdi və xüsusi özəllikləri İslam dini haqqında çoxsaylı kitablarda geniş, əhatəli və mükəmməl göstərildiyindən mövzumuzla bağlı tanıtım olaraq dini məlumatın yalnız bu qədəri ilə yekunlaşıb, mövzunun başlanğıc nöqtəsinə qayıtmağı məqbul bilirik.
Qeyd edilən və bir çox geniş mənaya məxsusluq İslamı hədəfə alınma amili olaraq dəyərləndirilməlidir. İlk öncə idioloqların diqqətdə saxladığı, məktəblərin sürətli tənəzzül yaşadığı XXI əsrdə İslamın sabitliyi cərəyanları xalqların idarəçiliyi, onları istismar zəncirində buxovlama institutları üçün İslam ən çətin və güclü rəqibdir.
Əsrlərdir yaranan ideoloji məktəblərin xalqlara vəd etdiyi arzulanan həyat zamanla bir çox oyanış hərəkatları, azadlıq çağırışlarını səsləndirərək yeni bir düzəni ortaya qoysa da, zaman ötdükcə insan tanımayan bu məktəblərin, naqis qanunların nəticəsi olaraq o, öz yerini növbəti məktəbə verməklə aradan gedib. Dünya sosial bərabərlik deyib Marksın, Engilisin nəzəriyyələrini irəli sürən Sosializm-sosial bərabərlik olaraq insanlığı ən çox narahat edən sosial sinifləşməni məhv etdiyini düşündü. Bütün keçmişi qapıyan sosializm bəlli zamanla anladı ki, o, insanlıq istəklərinin təminatçısı ola bilmir. Qısa və uzunmüddətli mövcud olaraq praktiki əsaslarla yaşaya bilməyən bir çox ideoloji məktəblər də son anda bunu anlayıb dayanmağa, öz yerini daha güclü məktəblərə təqdim etməyə məcbur olurlar.
Ardı var...
Hədəf İslamdır. 3-cü hissə İslamın hədəfə alınma səbəbi
Əlbəttə, sadalanan məqamların diqqətə çəkilməsi yaranan gərginliklər fonunda aktuallıq daşınması üçün qeyd edilsə də, əslində islam toplum olaraq bütün insanlıq mövzusuna cavab verdiyi üçün o yuxarıda qeyd edilən maddələrlə yekunlaşa bilməz. Bununla belə, son dövrlər daxili və xarici narahat qüvələrin hədəflədiyi İslamın əslində onları narahat etmə amilinə diqqət edincə məhz bu nöqtələrdə əks olunan əsasların varlığına dözümsüzlük tərəflərin etiraz həddinə qədər yüksəlmə amili olaraq özünü aydın göstərir. Şübhəsiz biz bütün bunları əsaslı və lazımı məqamları şərh etməklə İslama qarşı qalxan tərəflərin absurd ittihamlarına qiymətləndirmə edəcəyik. Bununla belə az da olsa beyinlərdə yaranan qorxunun həqiqətinə, İslamın nüfuzu önündə narahatlıq yaşayıb onun qələbəsini hiss edənlərə bir daha təşvişə əsas olmadığını göstərmək üçün bəzi mövzuları açmaqda xeyir olduğunu düşünürük.
İslam təkcə ibadətdən ibarət din deyil! O, xristianlıq və ya büdpərəstlik kimi ibadətxanalar çərçivəsinə qapadılacaq bir retual olaraq qəbul edilməməlidir. Dünya dinləri ilə İslamın fərqi bundadır ki, dünyada mövcud olan hər bir din öz çərçivəsini ibadətlə yekunlaşdıracaq qədər məhduddur. Amma İslamı bu cür adlandırmaq və haqqında belə düşünmək kökündən yanlış olardı. İslam ümumbəşəri təsirə malik bütün sahələri əhatə edən inkişaf mexanizmini təqdim etmək gücünə məxsus bir quruluşdur. Onun sosial əsası olduğu kimi maddi və mənəvi, əxlaqi və elmi, siyasi və hərbi, bir sözlə vəhşi bədəvi ərəbi impariya sahibi edəcək gücə məxsus, gücə malikdir. Özəlliyi, ona qədər heç bir din və əqidə, siyasi və hərbi məktəbin onu təqdim edə bilməməsidir. Bu o deməkdir ki, o, dini əsaslar da daxil, nə özündən öncəki idarəçilik quruluşunu davam etdirmir, nə də hansısa idarəçiliyin təkrar formasının inkaasını ortaya qoymur. Bu da İslamı fərqləndirdiyi kimi qarşı tərəflərin də yetərli narhatlıq amili olaraq həssas nöqtəyə qədər gəlir.
İslam yeganə dindir ki, Quran ayəsinə əsasən hər kəsi öz dəlili əsasında debata dəvət edir. O, “Bacararsınızsa Quran kimi bir kitab, onun bir surəsi və ən nahəyət bir ayəsini gətirin” deməklə özündən öncə deyilməyən aydın və net sətirlər gətirməklə mümkün qüdrət nümayiş etdirir. Dini baxış Peyğəmbərin (s) dəlil müqabilində israrçı kafirləri iddialarına görə “Gəlin siz özvadlarınızı, biz övladlarımızı, siz qadınlarınızı, biz qadınlarımızı, siz özünüzü, biz də özümüzü gətirək və yalan danışanları lənətləyək” əmrini verərək əmin bir İlahi cəzanın mümkün son addımını göstərməklə sabit və kamil dinin əsaslarını nümayiş etdirir.
Dinin Quranı uca səslə və gözəl avazla oxumaq israrı da bütün cəbhələrdə qarşı meydan oxumaq keyfiyyətidir. O, zəif yox, güclüdür, o nəzəri yox, praktiki əsaslıdır, o bacarar yox, bacaracaq gücə malikdir. Bu din unikal və geniş sonsuz əhatəyə malik bir güclə ideoloji məktəblərə, siyasi siniflərə, dini düşüncələrə, bir sözlə hər kəsə mümkün balansına ən sadə nümunələr göstərə bilər.
İslamın ecazkarlığı onun ruhi sabitliyi, mənəvi əxlaqi keyfiyyəti üzərindən ilahi ədalətin səmavi qanunlarla həmahəgliyidir. Bu qanunlar Yaradan tərəfindən yazıldığından nəinki hansısa ziddiyyət, əksinə, ruha tam oturaq bir güclə inkişaf mexanizminə töhfə vermək qüdrətinə malikdir.
İslamın fərdi və xüsusi özəllikləri İslam dini haqqında çoxsaylı kitablarda geniş, əhatəli və mükəmməl göstərildiyindən mövzumuzla bağlı tanıtım olaraq dini məlumatın yalnız bu qədəri ilə yekunlaşıb, mövzunun başlanğıc nöqtəsinə qayıtmağı məqbul bilirik.
Qeyd edilən və bir çox geniş mənaya məxsusluq İslamı hədəfə alınma amili olaraq dəyərləndirilməlidir. İlk öncə idioloqların diqqətdə saxladığı, məktəblərin sürətli tənəzzül yaşadığı XXI əsrdə İslamın sabitliyi cərəyanları xalqların idarəçiliyi, onları istismar zəncirində buxovlama institutları üçün İslam ən çətin və güclü rəqibdir.
Əsrlərdir yaranan ideoloji məktəblərin xalqlara vəd etdiyi arzulanan həyat zamanla bir çox oyanış hərəkatları, azadlıq çağırışlarını səsləndirərək yeni bir düzəni ortaya qoysa da, zaman ötdükcə insan tanımayan bu məktəblərin, naqis qanunların nəticəsi olaraq o, öz yerini növbəti məktəbə verməklə aradan gedib. Dünya sosial bərabərlik deyib Marksın, Engilisin nəzəriyyələrini irəli sürən Sosializm-sosial bərabərlik olaraq insanlığı ən çox narahat edən sosial sinifləşməni məhv etdiyini düşündü. Bütün keçmişi qapıyan sosializm bəlli zamanla anladı ki, o, insanlıq istəklərinin təminatçısı ola bilmir. Qısa və uzunmüddətli mövcud olaraq praktiki əsaslarla yaşaya bilməyən bir çox ideoloji məktəblər də son anda bunu anlayıb dayanmağa, öz yerini daha güclü məktəblərə təqdim etməyə məcbur olurlar.
Ardı var...