Tacikistanda hicab qadağasından sonra "milli mədəniyyətə uyğun olmayan" bütün xarici geyimlər qadağan edilib.
Keçən iyun ayında hicab qadağası ilə gündəmə gələn Tacikistanda “milli mədəniyyəti qorumaq” məqsədilə “bütün xarici geyimlərə” qadağa qoyulub.
8 may 2024-cü ildə qəbul edilmiş “Gömrüklərin və dini ayinlərin tənzimlənməsi haqqında” 2007-ci il Qanununa edilən dəyişikliklər milli mədəniyyətə uyğun gəlməyən geyimlərin idxalını, satışını və ictimai yerlərdə geyinilməsini qadağan edir (maddə 18).
İnzibati Xətalar Məcəlləsi bu müddəaların pozulmasına görə ağır cərimə nəzərdə tutur. Bu dəyişikliklər 2024-cü il iyunun 20-də prezidentin imzası ilə qüvvəyə minib.
2024-cü il iyulun 26-da ölkədə dövlət tərəfindən təsdiq edilmiş ən yüksək İslam qurumu olan İslam Üləmaları Şurası qadınların qara, dar və şəffaf paltar geyinməsini qadağan edən fətva verib. Rəsmi mətbuatda dərc olunan bu fətvada qara rəngin Tacikistanın “milli-coğrafi xüsusiyyətlərinə uyğun gəlmədiyi” bildirilir.
Bu ay Dini İşlər və Adət-ənənələrin Tənzimlənməsi üzrə Dövlət Komitəsinin sədri Sulaimon Davlatzoda mətbuat konfransında bildirib ki, “Mədəniyyət Nazirliyi, Qadınlar Komitəsi və Dini İşlər Komitəsindən ibarət birgə işçi qrupu milli dəyərlərimizə və adət-ənənələrimizə ən çox uyğun gələn” geyimləri müəyyən edib.
İnsan Haqları üzrə Beynəlxalq Tərəfdaşlıq (IPHR) son qadağalarla ölkədə vəziyyətin qorxulu həddə çatdığını bəyan edib və Tacikistan hakimiyyətini insanların beynəlxalq insan haqları standartlarına, o cümlədən azadlıqlara zidd olan geyim tərzinə, ifadə, din və ya inanc azadlığına qoyulan məhdudiyyətləri aradan qaldırmağa çağırıb.
Milli mədəniyyətə zidd olduğu iddia edilən paltar geyən insanların hələ yeni qanunvericilik müddəaları qüvvəyə minməmişdən əvvəl hədəfə alındığını iddia edən IPHR, may ayında qanun dəyişikliklərinin qəbulundan sonra sosial mediada hicablı qadınların paytaxt Düşənbədəki tibb müəssisələrinə girməsinin qarşısı alındığını iddia edir və cərimələrlə hədələndiyini bildirir.
Vətəndaş cəmiyyəti fəalları bu məhdudiyyətlərin konkret olaraq müəyyən müsəlman qadınları hədəf aldığını iddia edirlər. Baş örtüyü və qara rəngli geyimlərin “ərəb təsiri” ilə əlaqəli olduğu üçün qadağan edildiyi iddia edilir.
Digər tərəfdən, Tacikistan rəsmiləri beynəlxalq İslam təşkilatlarını və daha geniş beynəlxalq ictimaiyyəti tənqid edərək, yeni qəbul edilmiş qanunla bağlı hüquqların pozulması ilə bağlı xəbərlərin dezinformasiyaya əsaslandığını bəyan edərək, bu dəyişikliklərin Tacikistanın milli mədəniyyətini qorumaq üçün zəruri olduğunu müdafiə ediblər.
Avqustun 13-də xarici işlər nazirinin müavini Fərrux Şərifzoda keçirdiyi mətbuat konfransında bildirib ki, “mədəni kimliyi və qədim sivilizasiyanı qorumaq üçün [hökumət] vətəndaşlara təqliddən, yad təsirlərdən və nümayişkaranə görünüşlərdən çəkinməyi və mümkünsə, milli geyim geyinməyi tövsiyə edir”.
Hicab qadağası
Tacikistan prezidenti Emomali Rahman keçən iyun ayında hicab, türban və İslami simvolları ehtiva edən bütün geyimləri qadağan edən "Ənənələrin və mərasimlərin tənzimlənməsi" və "Uşaqların təhsili və tərbiyəsi üçün məsuliyyət" qanunları da daxil olmaqla 35 qanun layihəsi imzalayıb.
Rəyasət Heyətindən verilən açıqlamada qanuna edilən dəyişikliklərin milli mədəni dəyərlərin qorunması, mövhumatın və ekstremizmin qarşısının alınması, mərasim və bayramlarda israfçılığın qarşısının alınması məqsədi daşıdığı bildirilib.
Tacikistanda uzun illərdir ki, dövlət müəssisələrində və məktəblərdə hicabdan istifadə faktiki qadağan edilib.
Rəsmi açıqlamada ictimai yerlərdə hicabdan istifadəni qadağan edən yeni qanun layihəsinin yalnız müəyyən yaş qrupunda olan uşaqları əhatə edib-etmədiyinə aydınlıq gətirilmir.
Ölkədə kişilərə saqqal saxlamağa icazə verilmir. Son illərdə minlərlə kişinin polis tərəfindən saxlandığı və saqqallarının zorla qırxıldığı bildirilir.
Hicab qadağasından sonra Tacikistanda bütün xarici geyimlərə qadağa qoyulub
Tacikistanda hicab qadağasından sonra "milli mədəniyyətə uyğun olmayan" bütün xarici geyimlər qadağan edilib.
Keçən iyun ayında hicab qadağası ilə gündəmə gələn Tacikistanda “milli mədəniyyəti qorumaq” məqsədilə “bütün xarici geyimlərə” qadağa qoyulub.
8 may 2024-cü ildə qəbul edilmiş “Gömrüklərin və dini ayinlərin tənzimlənməsi haqqında” 2007-ci il Qanununa edilən dəyişikliklər milli mədəniyyətə uyğun gəlməyən geyimlərin idxalını, satışını və ictimai yerlərdə geyinilməsini qadağan edir (maddə 18).
İnzibati Xətalar Məcəlləsi bu müddəaların pozulmasına görə ağır cərimə nəzərdə tutur. Bu dəyişikliklər 2024-cü il iyunun 20-də prezidentin imzası ilə qüvvəyə minib.
2024-cü il iyulun 26-da ölkədə dövlət tərəfindən təsdiq edilmiş ən yüksək İslam qurumu olan İslam Üləmaları Şurası qadınların qara, dar və şəffaf paltar geyinməsini qadağan edən fətva verib. Rəsmi mətbuatda dərc olunan bu fətvada qara rəngin Tacikistanın “milli-coğrafi xüsusiyyətlərinə uyğun gəlmədiyi” bildirilir.
Bu ay Dini İşlər və Adət-ənənələrin Tənzimlənməsi üzrə Dövlət Komitəsinin sədri Sulaimon Davlatzoda mətbuat konfransında bildirib ki, “Mədəniyyət Nazirliyi, Qadınlar Komitəsi və Dini İşlər Komitəsindən ibarət birgə işçi qrupu milli dəyərlərimizə və adət-ənənələrimizə ən çox uyğun gələn” geyimləri müəyyən edib.
İnsan Haqları üzrə Beynəlxalq Tərəfdaşlıq (IPHR) son qadağalarla ölkədə vəziyyətin qorxulu həddə çatdığını bəyan edib və Tacikistan hakimiyyətini insanların beynəlxalq insan haqları standartlarına, o cümlədən azadlıqlara zidd olan geyim tərzinə, ifadə, din və ya inanc azadlığına qoyulan məhdudiyyətləri aradan qaldırmağa çağırıb.
Milli mədəniyyətə zidd olduğu iddia edilən paltar geyən insanların hələ yeni qanunvericilik müddəaları qüvvəyə minməmişdən əvvəl hədəfə alındığını iddia edən IPHR, may ayında qanun dəyişikliklərinin qəbulundan sonra sosial mediada hicablı qadınların paytaxt Düşənbədəki tibb müəssisələrinə girməsinin qarşısı alındığını iddia edir və cərimələrlə hədələndiyini bildirir.
Vətəndaş cəmiyyəti fəalları bu məhdudiyyətlərin konkret olaraq müəyyən müsəlman qadınları hədəf aldığını iddia edirlər. Baş örtüyü və qara rəngli geyimlərin “ərəb təsiri” ilə əlaqəli olduğu üçün qadağan edildiyi iddia edilir.
Digər tərəfdən, Tacikistan rəsmiləri beynəlxalq İslam təşkilatlarını və daha geniş beynəlxalq ictimaiyyəti tənqid edərək, yeni qəbul edilmiş qanunla bağlı hüquqların pozulması ilə bağlı xəbərlərin dezinformasiyaya əsaslandığını bəyan edərək, bu dəyişikliklərin Tacikistanın milli mədəniyyətini qorumaq üçün zəruri olduğunu müdafiə ediblər.
Avqustun 13-də xarici işlər nazirinin müavini Fərrux Şərifzoda keçirdiyi mətbuat konfransında bildirib ki, “mədəni kimliyi və qədim sivilizasiyanı qorumaq üçün [hökumət] vətəndaşlara təqliddən, yad təsirlərdən və nümayişkaranə görünüşlərdən çəkinməyi və mümkünsə, milli geyim geyinməyi tövsiyə edir”.
Hicab qadağası
Tacikistan prezidenti Emomali Rahman keçən iyun ayında hicab, türban və İslami simvolları ehtiva edən bütün geyimləri qadağan edən "Ənənələrin və mərasimlərin tənzimlənməsi" və "Uşaqların təhsili və tərbiyəsi üçün məsuliyyət" qanunları da daxil olmaqla 35 qanun layihəsi imzalayıb.
Rəyasət Heyətindən verilən açıqlamada qanuna edilən dəyişikliklərin milli mədəni dəyərlərin qorunması, mövhumatın və ekstremizmin qarşısının alınması, mərasim və bayramlarda israfçılığın qarşısının alınması məqsədi daşıdığı bildirilib.
Tacikistanda uzun illərdir ki, dövlət müəssisələrində və məktəblərdə hicabdan istifadə faktiki qadağan edilib.
Rəsmi açıqlamada ictimai yerlərdə hicabdan istifadəni qadağan edən yeni qanun layihəsinin yalnız müəyyən yaş qrupunda olan uşaqları əhatə edib-etmədiyinə aydınlıq gətirilmir.
Ölkədə kişilərə saqqal saxlamağa icazə verilmir. Son illərdə minlərlə kişinin polis tərəfindən saxlandığı və saqqallarının zorla qırxıldığı bildirilir.