AŞPA Türkiyədə insan hüquqlarının pozulmasını pisləyir

Səkkiz əleyhinə 90 səslə qəbul edilən qərar layihəsində Türkiyəyə qarşı “sərt tənqid” yer alıb.

Avropa Şurası Parlament Assambleyasının (AŞPA, AKPM) çərşənbə günü keçirilən iclasında Türkiyə “təcili məsələ” kimi gündəmə gətirilib.

İclasda Cümhuriyyət Xalq Partiyasının (CHP) İstanbul Böyükşəhər Bələdiyyəsinin (İBB) bələdiyyə sədri Əkrəm İmamoğlunun saxlanması, fəaliyyətinin dayandırılması və həbsindən sonra baş verən hadisələr və məhkəmə sistemindəki “fəaliyyət” müzakirə edilib.

Türkiyəni iqtidar və müxalifətdən 18 millət vəkilinin təmsil etdiyi parlamentdə Avstriya parlamentinin üzvü Stefan Şennax və İngiltərə parlamentarisi Lord David Blencathra tərəfindən hazırlanan qətnamə layihəsi iclasdan sonra səsə qoyulub.

Bildirilib ki, qanun layihəsi səkkiz əleyhinə 90 səslə qəbul edilib, iki parlamentari isə səsvermədə “bitərəf” qalıb. Sənəddə Türkiyə ilə bağlı bəzi sərt tənqidlər var.

Sənəddə AŞPA-nın baş verənlərdən “narahat olduğu” bildirilir və hadisələrin inkişafı “siyasi motivli və müxalifəti qorxutmaq, onların fəaliyyətinə mane olmaq, plüralizmi boğmaq və siyasi debat azadlığını məhdudlaşdırmaq cəhdi” kimi ümumiləşdirilir.

Əkrəm İmamoğlunun ləğv edilmiş universitet diplomu da qeyd edilərkən, İmamoğlunun həbsi ilə bağlı davam edən nümayişlər belə qeyd olunur:

“AŞPA nümayişçilərin ədalətsiz saxlanmasını və həbsini, habelə aksiyalar zamanı hüquq-mühafizə orqanlarının əməkdaşları tərəfindən qeyri-proporsional güc tətbiqini və məhbuslara qarşı pis rəftar və ya digər insan hüquqlarının pozulmasını qətiyyətlə pisləyir”.

İmamoğlunun universitet diplomu saxlanılmasından bir gün əvvəl, martın 18-də İstanbul Universiteti İdarə Heyəti tərəfindən ləğv edilib.

Universitet rəhbərliyi, aralarında İmamoğlu da daxil olmaqla 28 nəfərin diplomlarını “yox” və “aydın səhv” səbəbi ilə geri götürərək ləğv etmək qərarına gəlib.

Bundan əlavə, saxlanılan və ya həbs edilən mətbuat mənsubları ilə bağlı aşağıdakı qiymətləndirmə aparılır:

“Jurnalistlər və KİV-lər ictimai maraq kəsb edən məsələlər, o cümlədən etiraz aksiyaları və digər əlaqəli hadisələr haqqında məlumat verməkdə azad olmalı və jurnalist fəaliyyəti ilə məşğul olduqlarına görə cəzalandırılmamalı və təqib edilməməlidirlər”.

Martın 28-i Cümə günü ölkə daxilində baş verən etiraz aksiyaları ilə bağlı reportaj hazırlamaq üçün Türkiyəyə səfər edən isveçli jurnalist Joakim Medin cümə günü "silahlı terror təşkilatına üzv olmaq" və "prezidenti təhqir etmək" ittihamı ilə həbs edilərək həbsxanaya göndərilib.

Digər tərəfdən, TBMM-də böyük səs çoxluğu ilə təsdiqlənən sənəddə Kürdüstan Fəhlə Partiyasının (Partiya Karkerên Kurdistanê - PKK) lideri Abdullah Öcalanın silahı yerə qoyması çağırışı müsbət qarşılanıb.

Bununla belə, Əkrəm İmamoğlunun saxlanılması və həbsi ilə davam edən “narahatedici” hadisələrə görə “məyusluq” yaşandığı vurğulanıb.

Öcalanın “Sülh və Demokratik Cəmiyyətə Çağırış” başlıqlı və “silahları yerə qoyma” çağırışının da yer aldığı məktubu 27 fevral Cümə axşamı günü İstanbul Elite World Otelində Xalqların Azadlıq və Demokratiya Partiyasının (DEM Partiyası) millət vəkillərinin keçirdiyi toplantıda oxunub.

28 noyabr 1978-ci ildə Diyarbakırın Lice rayonunda qurulan PKK Avropa Birliyi, Amerika Birləşmiş Ştatları (ABŞ), Böyük Britaniya, Fransa, Türkiyə və bir çox başqa dövlətlər tərəfindən terror təşkilatı hesab edilir.

Rəsmi məlumatlara görə, PKK yaraqlıları 40 ilə yaxın davam edən hücumlarında 15 minə yaxın insanı öldürüb.

PKK lideri Öcalan 1999-cu ildən terror təşkilatı qurmaq və ona rəhbərlik etmək ittihamı ilə ömürlük həbs cəzasına məhkum edildiyi Mərmərə dənizindəki İmralı həbsxanasında saxlanılır.

Xatırladaq ki, İmamoğlu İstanbul Universitetindən aldığı diplomun martın 18-də ləğv edilməsindən bir gün sonra saxlanılıb, daha sonra martın 23-də “korrupsiya” istintaqı çərçivəsində həbs edilib. Bütün bu proses son həftələrdə İstanbul Böyükşəhər Bələdiyyə Başçılığına qarşı açılan araşdırmalardan sonra və CHP-nin prezidentliyə namizədliyi üçün ilkin seçkilər öncəsi baş verib.

Bu araşdırmaların əvvəlində prezident Rəcəb Tayyib Ərdoğan, "Onlar da ən böyük turpun torbada olduğunu çox yaxşı bilirlər. Narahatlıqlarının səbəbi budur" demişdi.

Lakin həbs olunduğu gün İmamoğlu 15 milyona yaxın səslə CHP-nin prezidentliyə namizədi elan edilib. Daha sonra Daxili İşlər Nazirliyinin qərarı ilə İstanbul Böyükşəhər Bələdiyyəsinin sədri vəzifəsindən uzaqlaşdırılıb. İmamoğlunun yerinə CHP Bələdiyyə Məclisinin üzvü Nuri Aslan İBB bələdiyyə sədrinin müavini seçilib.

İmamoğlunun saxlanılması və ardınca həbsi ilə başlayan kütləvi etirazlar Türkiyədə son on ildən çox müddətdə müşahidə edilən ən böyük nümayişlərə çevrildi. Polis etirazlara bibər qazı, gözyaşardıcı qaz və təzyiqli su ilə cavab verib. Ölkənin bir çox böyük şəhərlərində, xüsusən də İstanbulda təhlükəsizlik qüvvələri nümayişçilərə sərt müdaxilə edir.

Etirazlarla bərabər saxlanılanların və həbslərin sayı da artır.

Prezident Rəcəb Tayyib Ərdoğan Ankarada Nazirlər Kabinetinin iclasından sonra verdiyi açıqlamada etirazları “zorakılıq aktı” kimi qiymətləndirib.

İqtisadçılar Türkiyə Cümhuriyyəti Mərkəzi Bankının İmamoğlunun həbsdə olduğu üç gündə lirəni 25 milyard dollara qədər dəstəkləmək üçün müdaxilə etdiyini təxmin edir.