Sülh, yoxsa müharibə? Əbdül Nasir və Qəddafi arasında gizli Fələstin söhbəti üzə çıxdı

Keçmiş Misir prezidenti Camal Əbdül Nasir və Liviya lideri Müəmmər Qəddafi arasında 1970-ci illərdə gizli görüşün təfərrüatları illər sonra ortaya çıxan səs yazısında yayımlanıb.

Görüşdə ərəb dünyasının İsraillə necə davranacağına dair iki lider arasında dərin fikir ayrılıqlarına diqqət çəkilir.

1970-ci il avqustun 3-də Qahirədə keçirilən görüşdə Camal Əbdül Nasir Fələstin probleminin sülh yolu ilə həllinin tapılmasının zəruriliyini müdafiə edib, Müəmmər Qəddafi isə birbaşa hərbi qarşıdurmaya çağırıb.

 

“Bu gün biz bütün Fələstini itiririk”

Əbdül Nasir Fələstinin “çaydan dənizə” xilas edilməsi çağırışlarının reallıqdan uzaq olduğunu bildirib və deyib:

"İraqlıların bu gün dedikləri İordan çayının qərb sahilini, Qüdsü və Qəzzanı yəhudilərə verməkdir. Bir-iki ildən sonra bu ərazilərin hamısı yəhudi olacaq və bir daha geri qayıtmayacaq".

Ərəb ölkələrinin döyüş qabiliyyətinin məhdud olduğunu vurğulayan Əbdül Nasir İsrailin Amerikanın dəstəyi ilə əldə etdiyi hərbi üstünlüyə diqqət çəkib:

"İsrail təkcə bir sövdələşmədə 400 milyon dəyərində silah alıb. İraq ordusunun büdcəsi 70 milyon təşkil edir. Bəs bunu necə xilas edəcəklər?"

Əbdül Nasir həmçinin bildirib ki, sülh yolu ilə həll yalnız beynəlxalq təzyiqlə mümkün olacaq və əlavə edib:

"Sülh yolu ilə həll uzaq bir imkandır. Çünki bu, öz gücümüzlə deyil, Amerikanı İsrailə təzyiq göstərməyə məcbur edəcək ciddi beynəlxalq mövqe ilə mümkündür".

 

“Onun Fələstin məsələsini satdığını deyəcəklər”

Əbdül Nasir bəzi dairələr tərəfindən “Fələstin davasını satmaqda” ittiham oluna biləcəyini və həyatının təhlükə altında olacağını bildiyini bildirdi:

"Hətta namərdlər gəlib məni öldürə bilər. Mən bunu bilirəm."

Qəddafi: “Bu, bir çağırışdır”

Müəmmər Qəddafi isə qarşıdurmanın qaçılmaz olduğunu müdafiə edir. O, İsraillə münaqişəni “zəruri çağırış” kimi səciyyələndirib və bildirir ki, İsrailin istənilən geri çəkilməsi şərtlərlə, xüsusən də İsrailin tanınması ilə gələcək. Əbdül Nasir Misirin bu cür tanınmasını qəbul etməyəcəyini bildir.

 

"İsrailin tanınması? Xeyr, biz bunu qəbul etməyəcəyik".

Əbdül Nasir, həmçinin, fələstinlilərin hüquqlarını təmin etmədən İsrailin Süveyş kanalından keçməsinə icazə verilməyəcəyini də açıqlayır. O, bütün Fələstini bir anda geri almağın mümkün olmadığını bildirir və mərhələli həll yolunu təklif edir:

"Əgər imkanımız varsa, onu geri almalıyıq. Sonra qalanları düşünə bilərik. Yəhudilər 25 ildə planla bütün Fələstini aldılar. Biz hələ də hər şeyi bir anda etməyə çalışırıq".

Qəddafi isə müharibənin zərurət olduğunu vurğulayıb: "Ancaq bu, bir çağırışdır. Ya hücumu dəf edəcəyik, ya da məhv olacağıq."

Buna cavab olaraq Əbdül Nasir dedi: "Mən itaətkar deyiləm, mən realist bir yol axtarıram."

Əbdül Nasir həmçinin ərəb ölkələri arasında birliyin olmamasından məyus olduğunu bildirib. İraq, Suriya və Əlcəzair kimi ölkələrin müharibəyə hazır olmadıqlarını və daha çox ritorika ilə çıxış etdiklərini müdafiə edərək deyib:

"Bizi rahat buraxın, biz konfransı tərk edəcəyik. Siz vuruşun. Mən sizə döyüşmək üçün 50 milyon juneyh verəcəm. Mənim vicdanım təmizdir. Döyüşmək istəyənlər döyüşsünlər. Amma boş yerə bizi qınamayın.”