Mütəxəssislərin fikrincə, insanların zəlzələnin dağıntıları altında nə qədər yaşaya bilməsi müxtəlif amillərdən asılıdır. Xəsarətin şiddəti, dağıntılar arasında necə sıxışma və hava şəraiti vacib amillər olsa da, sağ qalma bundan asılı olaraq bir həftə və ya çox nadir hallarda daha uzun ola bilər. Dünyanın hər yerindən axtarış-xilasetmə qrupları yerli mütəxəssislərlə birlikdə fevralın 6-dan Türkiyə və Suriyada axtarış-xilasetmə işlərini davam etdirir.
Zəlzələlərdən sonra ən çox xilasetmə işləri fəlakətdən sonrakı ilk 24 saat ərzində baş versə də, ekspertlər bundan sonra hər keçən gün sağ qalma şansının azaldığını deyir. Ölümün əsas səbəbi, bir çox qurbanın düşən daş və ya digər dağıntılar nəticəsində ağır yaralanması və yerin altında qalmasıdır. Ən mühüm üstünlük yaralıların nəfəs almaq üçün suya və havaya çıxışının olmasıdır. Türkiyə və Suriyada axtarış-xilasetmə işləri çox soyuq havada aparılsa da, havanın temperaturu tez-tez mənfi dərəcələri görür.
Massaçusets Xəstəxanasında ilk yardım və təbii fəlakətlərə reaksiya üzrə mütəxəssis olan MD Jarone Lee, "Adətən, beşinci-yeddinci gündən sonra sağ qalanları tapmaq ehtimalı çox azdır" deyir. Çox vaxt axtarış-xilasetmə qrupları bu vaxtdan sonra axtarışları dayandırır. Ancaq son yeddi gündə sağ qalan insanların çoxlu hekayələri var. Təəssüf ki, bunlar çox nadir hallarda mümkün olan hadisələrdir”- deyə o bildirir.
Şimal-Qərb Universitetinin Feinberq Tibb Məktəbindən Corc Çiampas, "Əzilmə və amputasiya xəsarətləri olan insanlar sağ qalma riski ən az olan insanlardır. Əgər siz onları bir saata, o qızıl saata çıxarmasanız, sağ qalma şansınız həqiqətən aşağıdır” deyir. Chiampas, digər xroniki xəstəlikləri olanların dərmandan asılı olduqları üçün risk qrupunda olduqlarına diqqət çəkir.
Psixoloji vəziyyətin yaşamaq üçün vacib olduğunu vurğulayan Çiampas, digər sağ qalanlarla və ya xilasedicilərlə heç bir əlaqəsi olmayan cəsədlərin yanında qapalı qalan insanların asanlıqla ümidsizliyə qapılacağı və bunun da mənfi təsir edəcəyi xəbərdarlığını edir. Chiampas, yaşamaq iradəsinin və əzminin həyatın davam etdirilməsinə çox müsbət təsir etdiyinə diqqət çəkib.
Kaliforniya Universitetində ilk yardım mütəxəssisi olan Kristofer Kolvell yaş, fiziki və psixoloji amillərin də vacib olduğunu vurğulayaraq, “Biz həqiqətən möcüzəvi xilasetmə işləri görürük və insanların dəhşətli şəraitdə sağ qaldığı bir çox müxtəlif ssenarilərə şahid olduq. Amma biz bilirik ki, bunlar əsasən gənclərdir və dağıntılar arasında hava və su kimi lazım olan əşyalara çıxış yolu tapmaq şanslı olanlar arasındadır" deyir.
Praktikada belə bir hal da var ki, 2011-ci ildə Yaponiyada baş verən sunami fəlakətindən sonra 80 yaşlı qadın və bir gənc qız 9 gün sonra tamamilə yastılaşmış evlərindən təxliyə edilmişdi. Bir il əvvəl isə Haitidə 16 yaşlı qız zəlzələdən 15 gün sonra dağıntılar altından sağ çıxa bilmişdi.
Zəlzələ: İnsan dağıntılar altında nə qədər yaşaya bilər?
Mütəxəssislərin fikrincə, insanların zəlzələnin dağıntıları altında nə qədər yaşaya bilməsi müxtəlif amillərdən asılıdır. Xəsarətin şiddəti, dağıntılar arasında necə sıxışma və hava şəraiti vacib amillər olsa da, sağ qalma bundan asılı olaraq bir həftə və ya çox nadir hallarda daha uzun ola bilər. Dünyanın hər yerindən axtarış-xilasetmə qrupları yerli mütəxəssislərlə birlikdə fevralın 6-dan Türkiyə və Suriyada axtarış-xilasetmə işlərini davam etdirir.
Zəlzələlərdən sonra ən çox xilasetmə işləri fəlakətdən sonrakı ilk 24 saat ərzində baş versə də, ekspertlər bundan sonra hər keçən gün sağ qalma şansının azaldığını deyir. Ölümün əsas səbəbi, bir çox qurbanın düşən daş və ya digər dağıntılar nəticəsində ağır yaralanması və yerin altında qalmasıdır. Ən mühüm üstünlük yaralıların nəfəs almaq üçün suya və havaya çıxışının olmasıdır. Türkiyə və Suriyada axtarış-xilasetmə işləri çox soyuq havada aparılsa da, havanın temperaturu tez-tez mənfi dərəcələri görür.
Massaçusets Xəstəxanasında ilk yardım və təbii fəlakətlərə reaksiya üzrə mütəxəssis olan MD Jarone Lee, "Adətən, beşinci-yeddinci gündən sonra sağ qalanları tapmaq ehtimalı çox azdır" deyir. Çox vaxt axtarış-xilasetmə qrupları bu vaxtdan sonra axtarışları dayandırır. Ancaq son yeddi gündə sağ qalan insanların çoxlu hekayələri var. Təəssüf ki, bunlar çox nadir hallarda mümkün olan hadisələrdir”- deyə o bildirir.
Şimal-Qərb Universitetinin Feinberq Tibb Məktəbindən Corc Çiampas, "Əzilmə və amputasiya xəsarətləri olan insanlar sağ qalma riski ən az olan insanlardır. Əgər siz onları bir saata, o qızıl saata çıxarmasanız, sağ qalma şansınız həqiqətən aşağıdır” deyir. Chiampas, digər xroniki xəstəlikləri olanların dərmandan asılı olduqları üçün risk qrupunda olduqlarına diqqət çəkir.
Psixoloji vəziyyətin yaşamaq üçün vacib olduğunu vurğulayan Çiampas, digər sağ qalanlarla və ya xilasedicilərlə heç bir əlaqəsi olmayan cəsədlərin yanında qapalı qalan insanların asanlıqla ümidsizliyə qapılacağı və bunun da mənfi təsir edəcəyi xəbərdarlığını edir. Chiampas, yaşamaq iradəsinin və əzminin həyatın davam etdirilməsinə çox müsbət təsir etdiyinə diqqət çəkib.
Kaliforniya Universitetində ilk yardım mütəxəssisi olan Kristofer Kolvell yaş, fiziki və psixoloji amillərin də vacib olduğunu vurğulayaraq, “Biz həqiqətən möcüzəvi xilasetmə işləri görürük və insanların dəhşətli şəraitdə sağ qaldığı bir çox müxtəlif ssenarilərə şahid olduq. Amma biz bilirik ki, bunlar əsasən gənclərdir və dağıntılar arasında hava və su kimi lazım olan əşyalara çıxış yolu tapmaq şanslı olanlar arasındadır" deyir.
Praktikada belə bir hal da var ki, 2011-ci ildə Yaponiyada baş verən sunami fəlakətindən sonra 80 yaşlı qadın və bir gənc qız 9 gün sonra tamamilə yastılaşmış evlərindən təxliyə edilmişdi. Bir il əvvəl isə Haitidə 16 yaşlı qız zəlzələdən 15 gün sonra dağıntılar altından sağ çıxa bilmişdi.