İsrail Baş naziri Benyamin Netanyahunun mayın 8-də Bakıya səfər edəcəyi ilə bağlı xəbərlər kütləvi informasiya vasitələrində yayılmaqdadır. Rəsmi təsdiq hələ verilməsə də, hər iki ölkənin nümayəndələri bu səfərin planlaşdırıldığını bəyan ediblər. Bu səfərin Azərbaycan üçün hansı müsbət nəticələr doğuracağı yalnız İsrail prizmasından qiymətləndirilə bilər. Lakin mümkün mənfi nəticələrə nəzər salmaq kifayət edir ki, bu addımın nə qədər riskli olduğu aydın görünsün.
İlk növbədə, səfərə beynəlxalq ictimaiyyətin İsrailə və şəxsən Benyamin Netanyahunun siyasətinə münasibəti kontekstində baxmaq lazımdır. Son bir il ərzində dünyada — o cümlədən ABŞ və Avropa ölkələrində — 7000-dən artıq İsrail əleyhinə etiraz aksiyası keçirilib. Bu aksiyalarda əsasən Qəzzada baş verən hadisələrə, mülki əhaliyə qarşı zorakılığa və İsrailin hərbi əməliyyatlarına etiraz ifadə olunub. Netanyahunun şəkillərinin yandırılması və tənqid simvollarının nümayişi hətta İsrailin özündə belə baş verib.
Belə bir fonda onun Azərbaycana səfəri ölkəmizin beynəlxalq imicinə mənfi təsir göstərə bilər. Bu səfər, beynəlxalq aləmdə Azərbaycanın insan haqları və sülh mövqeyinə dair suallar doğura bilər.
İkinci məsələ, Azərbaycanın dost və müttəfiq dövlətləri ilə münasibətləridir. Türkiyə, İran və Rusiya kimi qonşu və strateji tərəfdaşlarımızın İsrailin siyasətinə qarşı sərt mövqeləri bəllidir. Xüsusən də Türkiyənin İsraillə münasibətləri son aylarda ciddi şəkildə pisləşib. Belə bir vaxtda Netanyahu kimi mübahisəli bir şəxsin Azərbaycana səfəri, bu ölkələrlə münasibətlərimizdə gərginlik yarada bilər.
Üçüncü və olduqca vacib məqam, Beynəlxalq Cinayət Məhkəməsinin (BCM) 2023-cü ilin sonunda Netanyahuya qarşı istintaq prosedurlarını başladığı və mümkün hərbi cinayətlərə görə məsuliyyət məsələsini gündəmə gətirməsidir. Belə bir şəxsə rəsmi dəvət göndərilməsi Azərbaycanın beynəlxalq hüquqi öhdəlikləri və imicinə zərbə vuracaq addım ola bilər.
Dördüncü məsələ isə əxlaqi və mənəvi baxışlarla bağlıdır. Azərbaycan müsəlman əhalisinin çoxluq təşkil etdiyi, İslam dəyərlərini rəsmi səviyyədə tanıyan bir dövlətdir. Bu kontekstdə Fələstin xalqının ağır vəziyyəti və dinc əhalinin qətli, blokada və humanitar fəlakətlə üzləşməsi fonunda Netanyahunun qəbul edilməsi, Azərbaycan cəmiyyətində ciddi narazılıqla qarşılanacaq.
Azərbaycanın müharibə faciələrini, o cümlədən Xocalı soyqırımını yaşamış bir xalq kimi, Qəzzada baş verənləri görməzdən gəlməsi, xalqımızın tarixi və vicdani yaddaşı ilə uyğunlaşmır.
Bütün bu səbəblərlə, İsrail Baş nazirinin Azərbaycana səfəri yalnız strateji deyil, həm də mənəvi və siyasi baxımdan yolverilməzdir. Səfər planı dayandırılmalı və Azərbaycanın beynəlxalq nüfuzu, regional balansı və xalqın həssas dəyərləri nəzərə alınmalıdır.
Netanyahunun Azərbaycana səfəri yolverilməzdir
İsrail Baş naziri Benyamin Netanyahunun mayın 8-də Bakıya səfər edəcəyi ilə bağlı xəbərlər kütləvi informasiya vasitələrində yayılmaqdadır. Rəsmi təsdiq hələ verilməsə də, hər iki ölkənin nümayəndələri bu səfərin planlaşdırıldığını bəyan ediblər. Bu səfərin Azərbaycan üçün hansı müsbət nəticələr doğuracağı yalnız İsrail prizmasından qiymətləndirilə bilər. Lakin mümkün mənfi nəticələrə nəzər salmaq kifayət edir ki, bu addımın nə qədər riskli olduğu aydın görünsün.
İlk növbədə, səfərə beynəlxalq ictimaiyyətin İsrailə və şəxsən Benyamin Netanyahunun siyasətinə münasibəti kontekstində baxmaq lazımdır. Son bir il ərzində dünyada — o cümlədən ABŞ və Avropa ölkələrində — 7000-dən artıq İsrail əleyhinə etiraz aksiyası keçirilib. Bu aksiyalarda əsasən Qəzzada baş verən hadisələrə, mülki əhaliyə qarşı zorakılığa və İsrailin hərbi əməliyyatlarına etiraz ifadə olunub. Netanyahunun şəkillərinin yandırılması və tənqid simvollarının nümayişi hətta İsrailin özündə belə baş verib.
Belə bir fonda onun Azərbaycana səfəri ölkəmizin beynəlxalq imicinə mənfi təsir göstərə bilər. Bu səfər, beynəlxalq aləmdə Azərbaycanın insan haqları və sülh mövqeyinə dair suallar doğura bilər.
İkinci məsələ, Azərbaycanın dost və müttəfiq dövlətləri ilə münasibətləridir. Türkiyə, İran və Rusiya kimi qonşu və strateji tərəfdaşlarımızın İsrailin siyasətinə qarşı sərt mövqeləri bəllidir. Xüsusən də Türkiyənin İsraillə münasibətləri son aylarda ciddi şəkildə pisləşib. Belə bir vaxtda Netanyahu kimi mübahisəli bir şəxsin Azərbaycana səfəri, bu ölkələrlə münasibətlərimizdə gərginlik yarada bilər.
Üçüncü və olduqca vacib məqam, Beynəlxalq Cinayət Məhkəməsinin (BCM) 2023-cü ilin sonunda Netanyahuya qarşı istintaq prosedurlarını başladığı və mümkün hərbi cinayətlərə görə məsuliyyət məsələsini gündəmə gətirməsidir. Belə bir şəxsə rəsmi dəvət göndərilməsi Azərbaycanın beynəlxalq hüquqi öhdəlikləri və imicinə zərbə vuracaq addım ola bilər.
Dördüncü məsələ isə əxlaqi və mənəvi baxışlarla bağlıdır. Azərbaycan müsəlman əhalisinin çoxluq təşkil etdiyi, İslam dəyərlərini rəsmi səviyyədə tanıyan bir dövlətdir. Bu kontekstdə Fələstin xalqının ağır vəziyyəti və dinc əhalinin qətli, blokada və humanitar fəlakətlə üzləşməsi fonunda Netanyahunun qəbul edilməsi, Azərbaycan cəmiyyətində ciddi narazılıqla qarşılanacaq.
Azərbaycanın müharibə faciələrini, o cümlədən Xocalı soyqırımını yaşamış bir xalq kimi, Qəzzada baş verənləri görməzdən gəlməsi, xalqımızın tarixi və vicdani yaddaşı ilə uyğunlaşmır.
Bütün bu səbəblərlə, İsrail Baş nazirinin Azərbaycana səfəri yalnız strateji deyil, həm də mənəvi və siyasi baxımdan yolverilməzdir. Səfər planı dayandırılmalı və Azərbaycanın beynəlxalq nüfuzu, regional balansı və xalqın həssas dəyərləri nəzərə alınmalıdır.