The Economist: Yəmənlilər Qırmızı dənizə nəzarət edirlər

The Economist jurnalı Yəmənin Qırmızı dəniz üzərində nəzarəti bərqərar etdiyini və Avropa və ABŞ-ın İsrailin ticarət gəmilərini qorumaq vəzifələrində uğursuz olduğunu bildirib.

İngiltərənin "The Economist" jurnalı yeni hesabatında Yəmənin dəniz imkanlarının əhəmiyyətli dərəcədə artdığını, Səna qüvvələrinin hələ də Qırmızı dənizdəki İsrail rejimi və ona bağlı gəmilərə qarşı həssas və təsirli əməliyyatlar apardığını və ABŞ-ın bu prosesi dayandıra bilmədiyini bildirib.

Jurnal iyulun ilk həftəsində Yəmənin “Sehrli dənizlər” və “Eternity C” adlı iki ticarət gəmisinə qarşı dəniz əməliyyatına başladığını və nəticədə hər iki gəminin batması ilə nəticələndiyini bildirib. Bu vəziyyət Tramp administrasiyasının Ənsarullah qüvvələrinin gəmilərə hücumlarının azaldığını iddia etməsinə baxmayaraq reallığı ortaya qoyur.

The Economist qeyd edir ki, bu hücumlar dünyaya açıq bir mesaj verir və Bab əl-Məndəb boğazına nəzarət indi ABŞ-ın deyil, Yəmənin əlindədir. Jurnalın fikrincə, bu inkişafa beynəlxalq reaksiyalar zəif və zəif olub, Qərbin yeni hadisələrə qarşı tərəddüdünü və təəccübünü nümayiş etdirir.

Hesabatda həmçinin qeyd edilir ki, ABŞ bölgədəki hərbi varlığını azaldıb və döyüş gəmilərini geri çəkib, bu isə Səna qüvvələrini əməliyyatlarını genişləndirməyə və Qırmızı dənizdə yeni çəkindirici tarazlıq yaratmağa sövq edib.

Bu hadisələr qlobal gəmiçilik şirkətlərini ciddi şəkildə narahat edib; bir çox şirkət Qırmızı dəniz marşrutlarını azaldıb və gəmi trafiki keçən yay ilə müqayisədə təxminən 50% azalıb. Bu yaxınlarda qismən bərpa müşahidə edilsə də, vəziyyətin hələ də kövrək olduğu bildirilir.

“The Economist” vurğulayır ki, Yəmən təkcə lazımi silahlara deyil, həm də onlardan istifadə etmək əzmi və siyasi iradəsinə malikdir. Orada bildirilir ki, Səna qüvvələri regionda həm hərbi, həm də siyasi baxımdan qüvvələr balansını dəyişməyə nail olub, danılmaz yeni reallıq yaradıb.

 

Avropanın Qırmızı dənizdəki "Aspides" dəniz missiyasının uğursuzluğu

Jurnalın yazdığına görə, Avropa Birliyinin Qırmızı dənizdəki “Aspides” dəniz missiyası gəmiçilik zolaqlarının qorunmasında səmərəsiz olub. Burada bildirilir ki, Avropanın dəniz təhlükəsizliyini təmin etmək imkanları, xüsusən də Səna qüvvələrinin hücumlarını gücləndirdiyi bu dövrdə qeyri-adekvatdır.

"Aspides" əməliyyat qrupunun komandiri admiral Vassilios Qryparis, əməliyyat zamanı bölgədə adətən gündə yalnız bir döyüş gəmisinin yerləşdirildiyini ifadə edərək, bu sayın Qırmızı dənizdən Fars körfəzinə qədər uzanan geniş ərazinin təhlükəsizliyini təmin etmək üçün kifayət etmədiyini bildirib.

Bundan başqa, hücuma məruz qalan “Sehrli dənizlər” və “Eternity C” gəmiləri Avropa dövlətlərindən heç bir yardım istəməyib; Bu vəziyyət Aspides missiyasının münaqişələrə nəzarət etmək və gəmilərin təhlükəsizliyini təmin etməkdə uğursuzluğunu ortaya qoyur.

Avropa işçi qrupunun komandiri Qryparis bu missiyanın üzv dövlətlərin könüllü töhfələrinə əsaslandığını və daha çox döyüş gəmisinin yerləşdirilməsinə məcbur edə bilməyəcəklərini vurğuladı. O, həmçinin bildirib ki, dəstək tələb etməyən ticarət gəmiləri öz marşrutlarında təkbaşına hərəkət etməli və təhlükəsizlik zəmanətlərinin qeyri-kafi olması səbəbindən öz risklərini daşımalıdırlar.

Hesabata əsasən, Yəmənin son hücumları regionda dəniz təhlükəsizliyində əsaslı dəyişikliyə səbəb olub; Belə ki, Səna qüvvələri cəmi bir həftə ərzində iki gəmini batırmağa müvəffəq oldu. Bu, ABŞ-ın may ayından atəşkəs razılaşması çərçivəsində hücumlarını dayandırdığı bir vaxtda baş verib.

Bu vəziyyət həm Avropanı, həm də ABŞ-ı çətin vəziyyətə saldı və açıq şəkildə nümayiş etdirdi ki, əvvəllər “naviqasiya azadlığı” kimi təmin edilən şey artıq təminat deyil. Yəmənin hücumları xüsusilə İsrail limanlarına gedən və ya İsrailə dəstək verən gəmiləri hədəf alır.

Hesabat həmçinin gəmi sahibləri ilə Avropa gücləri arasında koordinasiya çatışmazlığını da üzə çıxarıb. Allseas Marine və Cosmoship adlı iki şirkətin müdafiə tələbindən imtina etmələri ilə bağlı media sorğularına cavab verməkdən imtina etməsi Qırmızı dənizdə Qərbin təhlükəsizlik səylərinə qlobal inamın azaldığını nümayiş etdirir.

Nəhayət, Qryparis Avropa işçi qrupunun məhdudiyyətlərini müdafiə etməyə çalışaraq, missiyanın müdafiə xarakteri daşıdığını, gərginləşdirici olmadığını və yalnız öz imkanları daxilində dəniz gəmiçiliyini qorumağa sadiq olduğunu bildirdi. Bununla belə, analitiklər deyirlər ki, bu bəyanatlar Avropanın siyasi məhdudiyyətlərə məruz qaldığını və husilərlə birbaşa münaqişəyə girə bilməyəcəyini açıq şəkildə etiraf edir. Bu gün husilər Qırmızı dənizdə açıq-aşkar çəkindirici tarazlıq qurublar.