Hər bir insan kimi biz də hələlik ölmək istəmirik. Halbuki, rəvayətlərə görə Qiyamət günü cənnət əhli də, cəhənnəm əhli də “Kaş ki, daha əvvəl öləydik” - deyəcəklər. Cənnət əhli cənnət nemətlərini görəcəklər və o nemətləri dünya ilə müqayisə etdikdə dünyanın əslində özləri üçün əzab və zindan evi olduğunu anlayacaqlar və buna görə kaş ki, daha əvvəl ölüb bu nemətlərə daha tez nail olaydım söyləyəcəklər. Cəhənnəm əhli dünyada etdiyi günahların cəzasını çəkəndə “Kaş ki, tez ölsəydim, bu qədər günah etməyə imkanım olmazdı...” acısı ilə inləyəcəklər.
Allahın məzar və dünya imtahanlarındakı sualların mövqeyi tam tərsinədir. Allah insana məzara girməzdən əvvəl ondan nə tələb olunacağını, ona nələrin fayda verəcəyini və hansı sualların soruşulacağını əvvəlcədən bildirmişdir. Ancaq dünyada imtahan üsulu tam əksidir.
Məzarda hansı sualların veriləcəyini əvvəlcədən bildirmək necə də böyük bir nemətdir. İnsana məzarda soruşulacaq şeylərin əvvəlcədən xəbər verilməsinin səbəbi insanın bunlara hazırlaşa bilməsi üçündür.
Yeraltında olan milyardlarla insan indi dindirilib və çoxu hələ də dindirilir. İndi yer üzündə milyonlarla insan məzarda sorğu-sual olunacağını bilə-bilə ehtiyatsız yaşamağa davam edir. Nə böyük bir laqeydlik! Bizdən soruşulacaqlar barədə əvvəlcədən xəbər verməyə hazır olmamaq dərin laqeydlikdir. İnsan oradakı hərəkətinin öhdəsindədir. Məzar üstündəkilərin qəbrin altındakilara faydası yoxdur. Bir gün çox insanlar olduğu kimi, bizdə də qəbirimizin başında ağlamaq olacaq, amma sorağımızda bizə köməkləri dəyməyəcək.
Bəli, cansız cismin qəbiristanlıq deyilən o dar çuxurda, ruhun isə Bərzəx aləminin dərinliyindədir... Axşamın erkən saatlarında Bərzəx aləminə aparılan ruhun bədəninə qaytarılır və sən böyük qorxu və dəhşətlə sorğu mələklərini gözləyirsən.
Aman Allahım! Sıx yer və yanında heç kim yoxdur. Siz tənhasız və tam qaranlıqdır. Uşaqlarınız, ananız, atanız, dostlarınız, heç kiminiz artıq yoxdur. Sorğulayan mələklər onların hansı formada və necə gələcəklərini bilməyəcəyin halda dəhşət və həyəcanlısan. Bunu bilməmək belə sənin üçün işgəncədir.
Dar məzarda sorğu mələklərini qorxu ilə gözləyərkən dünyada İslam elmini xatırlamağa çalışırsınız. Görəsən onlar nə soruşacaqlar? Görəsən verəcəyim cavab istədiyim kimi olacaq? Görəsən suallar üst-üstə gəlirmi?
Səni sevən taniyan yaxınların hamsı sənə torpaq atib bəzisi yaxsi, bəzisi pis cəhətlərindən danışır, bəzisi isə sənə cox yaxşı insan olub “torpağın bol olsun” deyə danışır. Bəzisi artıq unudub siz, bunlar həmişəki kimi dünyaları ilə oynayırlardırlar. Siz isə sorğu-sual olunmağı gözləyirsiniz. Ölülər diyarı olan Kəbir çox gözəl məsləhətçi, xəbərdarçı və tərbiyəçidir.
Ölüm və məzar həyatını gündəmə gətirmək insanı tərbiyə üçün ən vacib dərslərdən biridir. Hz. Loğman oğluna buyurur: "Oğlum, iki şeyi unut, iki şeyi heç vaxt unutma; Etdiyin yaxşılığı və sənə edilən pisliyi unut. Allahı və onun ölümünü isə heç vaxt unutma.”
Peyğəmbərimiz bir hədisdə buyurur: "Ey insanlar! Sanki ölüm bu dünyada bizdən başqası üçün var. Sanki haqqa tabe olmaq bu dünyada başqasına borcdur. Biz deyirik ki, ölülər sərnişinlərdir. Əlbəttə onlar nə geri qayıdacaqlar nə də bizə bir xəbər verəcəklər. Altında yatdıqları torpaqdan yetişəni yeyirik sanki onlardan sonra daimi olmuşuq. Bizə məsləhət verilən hər şeyi unutduq. Sanki hər hansı bir təhlükədən qorunuruq. Allahdan qorxun və Onun iradəsini qazanmaq üçün çalışın. Yaxşı anlayın ki, dünya müvəqqətidir və ölümlə bitəcək, axirət isə hələ daimidir. Axirət üçün elə çalış ki, sanki dünya heç olmayıb və axirət həmişə var. Bu dünyada yaşayan hər kəs qonaqdır, sahib olduğu hər şey əmanətdir. Şübhəsiz ki, qonaq yolçu olacaq, əmanəti yerinə yetirəcəkdir. Dünya indi mövcud olan bir məkandır. Yaxşılar da, pislər də ruzini orda tapıb yeyirlər. Axirət Allahın insanlara dünyada ikən vəd etdiyi yerdir. Allah Təala axirətdə Onun qayğısına qalan və məzara hazırlaşanlara rəhm edər.”
Qəbiristanlıq mövzusuna qayıdaq. Bədəniniz iylənməyə başlayanda sorğu mələklərini gözləyirsiniz. Qorxu, dəhşət, iztirab, gözləmə dövrü hazır olmadığın halda işgəncə kimidir. Gözləyərkən özünüzə sual verirsiniz görəsən, görəsən?
Görəsən sorğu-sual mələkləri sizə Nəkir və Münkər kimi gələcək yoxsa Bəşir və Mübəşşir kimi sizi çox narahat edən?
Nəhayət sorğu-sual mələkləri qarşınıza çıxır. Bütöv bir dindar deyilsənsə, dünyada iman problemi olan bir insan olsan, qorxudan nə edəcəyin bilinmirsən. Mələklərin sənin yanında durduğu o an səni dərdə salır və tərləyirsən.
Bərk-bərk bükülmüş kəfəndə, o isə sənin qoxun olaraq gəlir. Bir anlıq sıxıntıdan qurtulmaq üçün dünyaya qayıtmağı çox arzulayırsan, amma əzabın, istəklərin sənə kömək etmir.
Ümumiyyətlə İslamın şərtlərini yerinə yetirmisinizmi? İmanın şərtləri ilə yaşamısınızmı? Suallar verilir və konkret olaraq aşağıdakılardır: "Rəbbiniz, Peyğəmbəriniz, dininiz, kitabınız, qibləniz və imamlarınız haqqında cavab verin...
Salam və dua ilə
Mehdi Aksu
Bir anlıq sıxıntıdan qurtulmaq üçün dünyaya qayıtmağı çox arzulayacaqsan...
Hər bir insan kimi biz də hələlik ölmək istəmirik. Halbuki, rəvayətlərə görə Qiyamət günü cənnət əhli də, cəhənnəm əhli də “Kaş ki, daha əvvəl öləydik” - deyəcəklər. Cənnət əhli cənnət nemətlərini görəcəklər və o nemətləri dünya ilə müqayisə etdikdə dünyanın əslində özləri üçün əzab və zindan evi olduğunu anlayacaqlar və buna görə kaş ki, daha əvvəl ölüb bu nemətlərə daha tez nail olaydım söyləyəcəklər. Cəhənnəm əhli dünyada etdiyi günahların cəzasını çəkəndə “Kaş ki, tez ölsəydim, bu qədər günah etməyə imkanım olmazdı...” acısı ilə inləyəcəklər.
Allahın məzar və dünya imtahanlarındakı sualların mövqeyi tam tərsinədir. Allah insana məzara girməzdən əvvəl ondan nə tələb olunacağını, ona nələrin fayda verəcəyini və hansı sualların soruşulacağını əvvəlcədən bildirmişdir. Ancaq dünyada imtahan üsulu tam əksidir.
Məzarda hansı sualların veriləcəyini əvvəlcədən bildirmək necə də böyük bir nemətdir. İnsana məzarda soruşulacaq şeylərin əvvəlcədən xəbər verilməsinin səbəbi insanın bunlara hazırlaşa bilməsi üçündür.
Yeraltında olan milyardlarla insan indi dindirilib və çoxu hələ də dindirilir. İndi yer üzündə milyonlarla insan məzarda sorğu-sual olunacağını bilə-bilə ehtiyatsız yaşamağa davam edir. Nə böyük bir laqeydlik! Bizdən soruşulacaqlar barədə əvvəlcədən xəbər verməyə hazır olmamaq dərin laqeydlikdir. İnsan oradakı hərəkətinin öhdəsindədir. Məzar üstündəkilərin qəbrin altındakilara faydası yoxdur. Bir gün çox insanlar olduğu kimi, bizdə də qəbirimizin başında ağlamaq olacaq, amma sorağımızda bizə köməkləri dəyməyəcək.
Bəli, cansız cismin qəbiristanlıq deyilən o dar çuxurda, ruhun isə Bərzəx aləminin dərinliyindədir... Axşamın erkən saatlarında Bərzəx aləminə aparılan ruhun bədəninə qaytarılır və sən böyük qorxu və dəhşətlə sorğu mələklərini gözləyirsən.
Aman Allahım! Sıx yer və yanında heç kim yoxdur. Siz tənhasız və tam qaranlıqdır. Uşaqlarınız, ananız, atanız, dostlarınız, heç kiminiz artıq yoxdur. Sorğulayan mələklər onların hansı formada və necə gələcəklərini bilməyəcəyin halda dəhşət və həyəcanlısan. Bunu bilməmək belə sənin üçün işgəncədir.
Dar məzarda sorğu mələklərini qorxu ilə gözləyərkən dünyada İslam elmini xatırlamağa çalışırsınız. Görəsən onlar nə soruşacaqlar? Görəsən verəcəyim cavab istədiyim kimi olacaq? Görəsən suallar üst-üstə gəlirmi?
Səni sevən taniyan yaxınların hamsı sənə torpaq atib bəzisi yaxsi, bəzisi pis cəhətlərindən danışır, bəzisi isə sənə cox yaxşı insan olub “torpağın bol olsun” deyə danışır. Bəzisi artıq unudub siz, bunlar həmişəki kimi dünyaları ilə oynayırlardırlar. Siz isə sorğu-sual olunmağı gözləyirsiniz. Ölülər diyarı olan Kəbir çox gözəl məsləhətçi, xəbərdarçı və tərbiyəçidir.
Ölüm və məzar həyatını gündəmə gətirmək insanı tərbiyə üçün ən vacib dərslərdən biridir. Hz. Loğman oğluna buyurur: "Oğlum, iki şeyi unut, iki şeyi heç vaxt unutma; Etdiyin yaxşılığı və sənə edilən pisliyi unut. Allahı və onun ölümünü isə heç vaxt unutma.”
Peyğəmbərimiz bir hədisdə buyurur: "Ey insanlar! Sanki ölüm bu dünyada bizdən başqası üçün var. Sanki haqqa tabe olmaq bu dünyada başqasına borcdur. Biz deyirik ki, ölülər sərnişinlərdir. Əlbəttə onlar nə geri qayıdacaqlar nə də bizə bir xəbər verəcəklər. Altında yatdıqları torpaqdan yetişəni yeyirik sanki onlardan sonra daimi olmuşuq. Bizə məsləhət verilən hər şeyi unutduq. Sanki hər hansı bir təhlükədən qorunuruq. Allahdan qorxun və Onun iradəsini qazanmaq üçün çalışın. Yaxşı anlayın ki, dünya müvəqqətidir və ölümlə bitəcək, axirət isə hələ daimidir. Axirət üçün elə çalış ki, sanki dünya heç olmayıb və axirət həmişə var. Bu dünyada yaşayan hər kəs qonaqdır, sahib olduğu hər şey əmanətdir. Şübhəsiz ki, qonaq yolçu olacaq, əmanəti yerinə yetirəcəkdir. Dünya indi mövcud olan bir məkandır. Yaxşılar da, pislər də ruzini orda tapıb yeyirlər. Axirət Allahın insanlara dünyada ikən vəd etdiyi yerdir. Allah Təala axirətdə Onun qayğısına qalan və məzara hazırlaşanlara rəhm edər.”
Qəbiristanlıq mövzusuna qayıdaq. Bədəniniz iylənməyə başlayanda sorğu mələklərini gözləyirsiniz. Qorxu, dəhşət, iztirab, gözləmə dövrü hazır olmadığın halda işgəncə kimidir. Gözləyərkən özünüzə sual verirsiniz görəsən, görəsən?
Görəsən sorğu-sual mələkləri sizə Nəkir və Münkər kimi gələcək yoxsa Bəşir və Mübəşşir kimi sizi çox narahat edən?
Nəhayət sorğu-sual mələkləri qarşınıza çıxır. Bütöv bir dindar deyilsənsə, dünyada iman problemi olan bir insan olsan, qorxudan nə edəcəyin bilinmirsən. Mələklərin sənin yanında durduğu o an səni dərdə salır və tərləyirsən.
Bərk-bərk bükülmüş kəfəndə, o isə sənin qoxun olaraq gəlir. Bir anlıq sıxıntıdan qurtulmaq üçün dünyaya qayıtmağı çox arzulayırsan, amma əzabın, istəklərin sənə kömək etmir.
Ümumiyyətlə İslamın şərtlərini yerinə yetirmisinizmi? İmanın şərtləri ilə yaşamısınızmı? Suallar verilir və konkret olaraq aşağıdakılardır: "Rəbbiniz, Peyğəmbəriniz, dininiz, kitabınız, qibləniz və imamlarınız haqqında cavab verin...
Salam və dua ilə
Mehdi Aksu