Netanyahuya qarşı etirazçılar vətəndaş itaətsizliyinə başladı

İsraildə baş nazir Binyamin Netanyahunun rəhbərlik etdiyi koalisiya Ali Məhkəmənin mübahisəli məhkəmə tənzimləməsində hökumət üzərində nəzarətini azaldacaq qanun layihəsini bu həftə ikinci səsvermə üçün Parlamentin Baş Assambleyasına təqdim etməyə hazırlaşarkən etirazlar və ölkə daxilində davam etməsi planlaşdırılan vətəndaş itaətsizliyi aksiyalarına start verilib.

Nümayişçilər səhərin ilk saatlarından əllərində İsrail bayraqları ilə paytaxt Təl-Əvivin simvolik nöqtələrindən biri olan Həbimə meydanına toplaşıblar. Bir qrup nümayişçi Ramat Qanda Tel-Əviv Birjasının binasına daxil olaraq, “İqtisadiyyatı xilas et” yazılmış pankart açaraq, eyni yazı olan yüzlərlə saxta əskinasları yerə atıblar.

Təl-Əvivdə Müdafiə Nazirliyinin ofislərinin yerləşdiyi “Kiryat” hərbi kompleksinin qarşısına toplaşan 1000 nəfərə yaxın qrup insan zənciri yaradıb. Bəzi nümayişçilər əllərini qapıya qandallayıblar. İsrail polisi ətrafda geniş təhlükəsizlik tədbirləri görüb. Bir çox magistral yollarda və xüsusən də nümayişçilərin hər iki istiqamətdə hərəkəti kəsdiyi ölkənin şimalındakı yollarda uzun avtomobil növbələri yaranıb. Mühakimə əleyhinə qruplar ölkənin ən böyük ümumi həmkarlar ittifaqı olan Histadrut Baş Qərargahı qarşısında toplanacaqlarını açıqlayıblar.

Etiraz hərəkatı həmkarlar ittifaqının mart ayında Netanyahunun məhkəmə qaydalarını dayandırdığı kimi tətil elan etməsini tələb edir. Netanyahu əleyhinə etiraz hərəkatının çətiri altındakı yüksək texnologiya komandası qanuni çərçivədə “hər bir israillinin gün ərzində istifadə etdiyi məşhur telefon proqramlarını və internet saytlarını yavaşlatacaqlarını” açıqlayıb.

İsrail İş Forumu da yazılı açıqlamada, "Məhkəmə tənzimləməsində geri dönüşü olmayan addımlar atılarsa, iqtisadiyyatı dayandırmaq üçün bütün qanuni tədbirləri həyata keçirəcəklər" deyib. Netanyahuya qarşı etiraz hərəkatı gün ərzində ölkə daxilində çoxlu nümayişlər olacağını və günortadan sonra qatar stansiyalarına toplaşaraq qatar xidmətlərinin dayandırılacağını açıqlayıb.

Digər tərəfdən, bəzi hökumətyönlü ifrat sağçı qruplar da küçələrə çıxıb. Bir qrup ifrat sağçı nümayişçi İsrailin baş prokuroru Qali Baharav-Miaranın Təl-Əvivdəki evinin qarşısına toplaşıb. İsrail polisi indiyə qədər ən az 2 nəfərin ictimai asayişi pozduqları səbəbiylə nəzarətə alındığını açıqlayıb.

İsrailin ədliyyə naziri Yariv Levinin yanvarın 5-də elan etdiyi “məhkəmə islahatı” Ali Məhkəmənin səlahiyyətlərinin məhdudlaşdırılması və hakim təyinatlarında söz sahibi olmaq kimi dəyişiklikləri ehtiva edir. Netanyahu, ölkə daxilində artan kütləvi etirazlara və tətillərə səbəb olan məhkəmə tənzimləməsini 27 Martda təxirə saldığını, lakin 2023-2024-cü il büdcəsinin parlamentdə qəbul edilməsindən sonra məhkəmə tənzimləməsini yenidən gündəmə gətirəcəklərini açıqladı.

Netanyahu koalisiyası ilə müxalifət arasında məhkəmə tənzimlənməsi ilə bağlı danışıqların dalana dirənməsindən sonra hökumət bu yaxınlarda məhkəmə tənzimləməsi çərçivəsində yenidən düyməni basıb. Hökumət iyulun 10-da parlamentdə keçirilən ilk səsvermədə Ali Məhkəmənin hökumət üzərində nəzarətini aradan qaldıracaq “ağıllılıq” adlı qanun layihəsini qəbul etmişdi. Qanunun qüvvəyə minməsi üçün o, Palatada hər üç səsdən keçməlidir.

İsrail mətbuatında yer alan xəbərlərə görə, Ali Məhkəmənin hökumətin qərarlarını “ictimai maraqlara xidmət etmir, maraqlar toqquşmasına səbəb olur” səbəbiylə ləğv etmək səlahiyyətini ortadan qaldırmağı hədəfləyən “ağıllılıq” qanun layihəsi, onlar "məntiqsiz"dir, bu həftə ikinci səsvermə üçün TBMM-ə gətirilməsi planlaşdırılır. Netanyahu hökumətinə qarşı etiraz hərəkatı hökumətin bu addımına qarşı iyulun 18-i çərşənbə axşamı ölkə daxilində vətəndaş itaətsizliyi aksiyalarının keçiriləcəyini açıqlayıb.

 

İsraildə Netanyahu hökumətinin məhkəmə tənzimlənməsi və digər sağçı siyasətlərinə qarşı çıxan etiraz hərəkatı 6 aydır ölkə daxilində nümayişlərini davam etdirir.

İsrail ordusunda qırıcı pilotlar, sualtı zabitlər və elit komando birlikləri də daxil olmaqla yüzlərlə ehtiyatda olan əsgərlər də Netanyahu hökumətinin mübahisəli məhkəmə qaydalarını davam etdirəcəyi təqdirdə vəzifələrini davam etdirməyəcəklərini açıqlayıblar.