1-ci yazı
İslam tarixi üzrə tədqiqatçı alim Ayətullah Yusif Qərəvi Həzrət Zəhranın (s.ə.) şəhadətinin səbəbini və yolunu, şəhadətinin vaxtı ilə bağlı iki rəvayətin məntiqini, Həzrət Zəhranın (s.ə.) erkən şəhadətinin səbəbini, Əmirəl-möminin Əlinin (ə), Həzrət Zəhranın (s.ə.) evinə edilən hücumun mahiyyətini və ən vacibi isə Peyğəmbərin (s) vəsiyyətini izah edib.
“Tarixi dəlillər göstərir ki, Həzrət Zəhra (s.ə.) öz dövrünün hakim təbəqəsindən narazı idi və bu narazılığı çıxışlarında ifadə edirdi. Tarixi sənədlərə görə, Həzrət Zəhranın (s.ə.) hakim təbəqədən narazılığının əsas səbəbləri nələr idi?
Həzrət Zəhranın (s.ə.) hakim sistemdən narazılığı onun şəriət qanunlarına riayət etməsindən və idarəetmə sisteminə etinasızlığından irəli gəlirdi. Həzrət Zəhra (s.ə.) inanırdı ki, hörmətli atası Məhəmməd Peyğəmbər (s) öz ümmətini özündən sonra xəlifə və ya canişinsiz qoymayıb. Əksinə, Allahın əmri ilə o, öz ümməti üçün xəlifə və canişin təyin etdi və bu şəxsin Həzrət Əli (s.ə.s) olduğuna inanırdı. Bu hökumət Allahın bu əmrini və Məhəmməd Peyğəmbərin (s) çatdırdığı mesajı qulaqardına vurdu. Əlbəttə ki, onların xilafət məsələsinə, risalət və peyğəmbərlik məsələləri kimi, dini məsələ kimi baxmamaq üçün öz bəhanələri var idi.
O dövrdə mövcud olan tendensiyaya görə, risalət Allahdan bir mesaj gətirmək demək idi. Əlbəttə ki, Allah özü bir mesajı olan və qullarına çatmalı olan bir elçi seçir və təyin edir. Lakin onların fikrincə, özündən sonra peyğəmbər olmayan, Allahdan birbaşa mesaj gətirməyən və peyğəmbərdən sonra həmin peyğəmbərin qanununu təbliğ edib tətbiq edəcək bu Allahın elçisini, bu insani və bəşəri aspektə görə Allahın təyin etməsinə ehtiyac yoxdur.
Həmçinin, Peyğəmbərin (s) peyğəmbərliyinə səthi inanan və qəbul edən eyni müsəlmanların da Peyğəmbərin bəzi əmrlərini dini deyil, dünyəvi əmrlər kimi gördüyü və buna görə də bəzən onları pozduğu tarixlər də var. Buna görə də, onlar bir araya gəlib özləri üçün xəlifə təyin etməyə cəsarət etdilər. Əlbəttə ki, bu görüşü əsasən Ənsar, yəni Mədinə müsəlmanları təşkil etmişdi. Onlar Xəzrəc qəbiləsinin görüş yerində toplaşıb geridə qalmamaq üçün bu tədbirə rəhbərlik etmişdilər. Çünki onların fikrincə, mühacir, Məhəmməd Peyğəmbər (s), onlar Peyğəmbərin əmrinə tabe olmamış və tabe olmaq istəməmişdilər və xilafəti Haşimilərin, yəni Əmirəl-möminin Əlinin (ə) əlinə keçməsinin qarşısını almaq üçün öz aralarında bölməyi düşünürdülər.
Çünki əgər bu onun əlinə keçsəydi, ondan sonra İmam Həsən (ə), İmam Hüseyn (ə), İmam Hüseynin (ə) nəslindən olanlar və digər Haşimilərin gələcəyi açıq-aydın görünürdü və bu halda başqalarına növbə çatmazdı. Buna görə də Xəzrəc xalqı öz toplantı yerlərində toplaşdılar; bu xəbər digər Qureyş Məkkə mühacirlərinin, yəni birinci və ikinci xəlifələrin qulağına çatdı.
Bu toplantıda Xəzrəc xalqı lideri Səd ibn Ubadənin ətrafında toplaşaraq onu xəlifə seçdilər; lakin Əbu Bəkr və Ömər də daxil olmaqla mühacirlərin daxil olması ilə Əbu Ubeydə əl-Cərrah da onlara qoşuldu və Bəni Səidənin Səqifəsi keçirildi və seçki keçirildi. Buna görə də Peyğəmbər (s) Zəhranın (s.ə.) narazılığı tamamilə dini və məzhəbi idi. Əmirəl-möminin Əlinin (ə) narazılığından başqa heç bir narazılıq yox idi və bu narazılıq həm də Şəriət elçisi Məhəmməd Peyğəmbərin (s) narazılığı idi.
Təbii ki, Peyğəmbər Allah tərəfindən müsəlmanlara nazil edilən əmrin yerinə yetirilməsini istəyirdi və Peyğəmbərin (s) əmrinin qulaqardına vurulmasından və rədd edilməsindən narazı idi. Bu narazılıq şiələr və şiə inancını izləyənlər üçün o qədər açıq-aydındır ki, hətta sual vermək belə lazımsız və yersizdir.
Həzrət Fatimə (s.ə.) xilafət rejimindən niyə narazı idi?
1-ci yazı
İslam tarixi üzrə tədqiqatçı alim Ayətullah Yusif Qərəvi Həzrət Zəhranın (s.ə.) şəhadətinin səbəbini və yolunu, şəhadətinin vaxtı ilə bağlı iki rəvayətin məntiqini, Həzrət Zəhranın (s.ə.) erkən şəhadətinin səbəbini, Əmirəl-möminin Əlinin (ə), Həzrət Zəhranın (s.ə.) evinə edilən hücumun mahiyyətini və ən vacibi isə Peyğəmbərin (s) vəsiyyətini izah edib.
“Tarixi dəlillər göstərir ki, Həzrət Zəhra (s.ə.) öz dövrünün hakim təbəqəsindən narazı idi və bu narazılığı çıxışlarında ifadə edirdi. Tarixi sənədlərə görə, Həzrət Zəhranın (s.ə.) hakim təbəqədən narazılığının əsas səbəbləri nələr idi?
Həzrət Zəhranın (s.ə.) hakim sistemdən narazılığı onun şəriət qanunlarına riayət etməsindən və idarəetmə sisteminə etinasızlığından irəli gəlirdi. Həzrət Zəhra (s.ə.) inanırdı ki, hörmətli atası Məhəmməd Peyğəmbər (s) öz ümmətini özündən sonra xəlifə və ya canişinsiz qoymayıb. Əksinə, Allahın əmri ilə o, öz ümməti üçün xəlifə və canişin təyin etdi və bu şəxsin Həzrət Əli (s.ə.s) olduğuna inanırdı. Bu hökumət Allahın bu əmrini və Məhəmməd Peyğəmbərin (s) çatdırdığı mesajı qulaqardına vurdu. Əlbəttə ki, onların xilafət məsələsinə, risalət və peyğəmbərlik məsələləri kimi, dini məsələ kimi baxmamaq üçün öz bəhanələri var idi.
O dövrdə mövcud olan tendensiyaya görə, risalət Allahdan bir mesaj gətirmək demək idi. Əlbəttə ki, Allah özü bir mesajı olan və qullarına çatmalı olan bir elçi seçir və təyin edir. Lakin onların fikrincə, özündən sonra peyğəmbər olmayan, Allahdan birbaşa mesaj gətirməyən və peyğəmbərdən sonra həmin peyğəmbərin qanununu təbliğ edib tətbiq edəcək bu Allahın elçisini, bu insani və bəşəri aspektə görə Allahın təyin etməsinə ehtiyac yoxdur.
Həmçinin, Peyğəmbərin (s) peyğəmbərliyinə səthi inanan və qəbul edən eyni müsəlmanların da Peyğəmbərin bəzi əmrlərini dini deyil, dünyəvi əmrlər kimi gördüyü və buna görə də bəzən onları pozduğu tarixlər də var. Buna görə də, onlar bir araya gəlib özləri üçün xəlifə təyin etməyə cəsarət etdilər. Əlbəttə ki, bu görüşü əsasən Ənsar, yəni Mədinə müsəlmanları təşkil etmişdi. Onlar Xəzrəc qəbiləsinin görüş yerində toplaşıb geridə qalmamaq üçün bu tədbirə rəhbərlik etmişdilər. Çünki onların fikrincə, mühacir, Məhəmməd Peyğəmbər (s), onlar Peyğəmbərin əmrinə tabe olmamış və tabe olmaq istəməmişdilər və xilafəti Haşimilərin, yəni Əmirəl-möminin Əlinin (ə) əlinə keçməsinin qarşısını almaq üçün öz aralarında bölməyi düşünürdülər.
Çünki əgər bu onun əlinə keçsəydi, ondan sonra İmam Həsən (ə), İmam Hüseyn (ə), İmam Hüseynin (ə) nəslindən olanlar və digər Haşimilərin gələcəyi açıq-aydın görünürdü və bu halda başqalarına növbə çatmazdı. Buna görə də Xəzrəc xalqı öz toplantı yerlərində toplaşdılar; bu xəbər digər Qureyş Məkkə mühacirlərinin, yəni birinci və ikinci xəlifələrin qulağına çatdı.
Bu toplantıda Xəzrəc xalqı lideri Səd ibn Ubadənin ətrafında toplaşaraq onu xəlifə seçdilər; lakin Əbu Bəkr və Ömər də daxil olmaqla mühacirlərin daxil olması ilə Əbu Ubeydə əl-Cərrah da onlara qoşuldu və Bəni Səidənin Səqifəsi keçirildi və seçki keçirildi. Buna görə də Peyğəmbər (s) Zəhranın (s.ə.) narazılığı tamamilə dini və məzhəbi idi. Əmirəl-möminin Əlinin (ə) narazılığından başqa heç bir narazılıq yox idi və bu narazılıq həm də Şəriət elçisi Məhəmməd Peyğəmbərin (s) narazılığı idi.
Təbii ki, Peyğəmbər Allah tərəfindən müsəlmanlara nazil edilən əmrin yerinə yetirilməsini istəyirdi və Peyğəmbərin (s) əmrinin qulaqardına vurulmasından və rədd edilməsindən narazı idi. Bu narazılıq şiələr və şiə inancını izləyənlər üçün o qədər açıq-aydındır ki, hətta sual vermək belə lazımsız və yersizdir.